ارزیابی و تحلیل میزان ناپایداری بافت های شهری در برابر زلزله (نمونه موردی کلانشهر مشهد)

با توجه به رشد شهرنشینی و گسترش سکونتگاههای غیر رسمی و بافت های فرسوده، وقوع مخاطرات محیطی همچون زلزله در پهنه کلان شهرها می تواند خسارات سنگینی را ایجاد نموده و توسعه ی شهرها را دچار وقفه نماید. شهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر کشور به دلیل قرار گرفتن بر روی چند گسل و واقع شدن در کمربند زلزله دنیا، یکی از نقاط آسیب پذیر به شمار می آید. بنابراین با توجه به موقعیت مشهد، سوال اینجاست که کدام پهنه های شهری به لحاظ کالبدی و مخاطرات طبیعی دارای سطوح ناپایدار و آسیب پذیر می باشند؟ این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است. در همین راستا در این بررسی سه شاخص اصلی( جمعیتی، کالبدی و مخاطرات طبیعی) و 8 معیار(بعد خانوار، تراکم جمعیتی، تعداد مطلق جمعیت، تعداد خانوار در واحد مسکونی، نوع مصالح، قدمت ساختمان، کیفیت ابنیه) به عنوان شاخص های جمعیتی و کالبدی و فاصله از گسل به عنوان مهمترین شاخص مخاطرات طبیعی در 17260 بلوک شهری با استفاده از ahp و gis مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد که محدوده بافت های فرسوده مرکزی و میانی شهر(8 درصد) و سکونتگاههای غیر رسمی شکل گرفته در محدوده های شمال و شمال شرقی شهر(11درصد) به دلیل فرسودگی و ناپایداری بافت و استفاده از مصالح کم دوام در ساخت و ساز و نیز عمر بالای ساختمان ها و همچنین محدوده جنوبی شهر (21 درصد) به دلیل قرارگیری روی خط گسل، از آسیب پذیری بالایی برخوردار است.

Evaluation and analysis of urban instability in earthquake instability(Case Study of Mashhad Metropolis)

Due to the growth of urbanization and the expansion of informal settlements and worn out tissues, environmental hazards such as earthquakes in the metropolitan area can cause serious damage and cause urban development disruption. The city of Mashhad, as the second largest city in the country, is considered as one of the most vulnerable areas due to being located on several faults and being in the earthquake belt of the world. So, with regard to the situation in Mashhad, the question is, which urban areas are physically and natural in nature with unstable and vulnerable levels? This research is descriptiveanalytic. In this study, three main indicators (demographic, physical and natural hazards) and eight criteria (household size, population density, absolute population, number of households in residential units, type of materials, age of building, quality of buildings) as indicators Demographic and physical distances from the fault as the most important indicator of natural hazards in 17260 urban blocks using AHP and GIS have been investigated. The results show that the range of middle and middleaged corroded tissues (8%) and informal settlements formed in northern and northeastern cities of the city (11%) due to wear and tear of texture and the use of lowdurability materials in construction As well as the lifetime of buildings, as well as the southern region of the city (21%), is vulnerable due to the presence on the fault line.