سنجش و تحلیل تنوع فرهنگی-اجتماعی در استان‌های ایران

تنوع فرهنگی جلوه‌ای است از زیبایی‌های خلقت و نشانه‌ای از آیات خداوند. اخیراً طیف وسیعی از مطالعات همچون شهر خلاق و نظریه طبقه خلاق بر نقش تنوع فرهنگی در رشد اقتصادی و افزایش خلاقیت و نوآوری تاکید کرده‌اند. به علاوه سازمان‌هایی همچون یونسکو با انتشار اعلامیه جهانی «تنوع فرهنگی» و سازمان آیسسکو با مصوب نمودن «بیانیه تنوع فرهنگی اسلامی»، ضمن به رسمت شناختن همه فرهنگ‌ها بر نقش محوری فرهنگ و تنوع فرهنگی تاکید کرده‌اند. با توجه به نقش محوری تنوع فرهنگیاجتماعی، این تحقیق در پی آن است تا برای نخستین بار تنوع فرهنگیاجتماعی را در سطح استان‌های ایران موردسنجش و تحلیل قرار دهد. برای سنجش تنوع فرهنگیاجتماعی از شاخص تنوع شانون و برای تحلیل فضایی آن از شاخص‌های موران جهانی، موران محلی انسلین و تحلیل لکه‌های داغ در نرم‌افزار gis استفاده‌شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که استان‌های ایران در شاخص ترکیبی تنوع فرهنگیاجتماعی در 5 طیف بسیار متنوع، متنوع، نسبتاً متنوع، تنوع پایین و یکدست قرار می‌گیرند به‌طوری‌که استان‌های قم، البرز و تهران در طیف بسیار متنوع و استان‌های کردستان، آذربایجان شرقی، اردبیل و زنجان در طیف یکدست قرار می‌گیرند و بقیه استان‌ها در سایر طیف‌ها پراکنده می‌شوند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل فضایی آماره موران جهانی نشان می‌دهد پدیده تنوع فرهنگیاجتماعی به‌صورت خوشه‌ای پراکنده‌شده است. به‌علاوه یافته‌های تحلیل موران محلی انسلین موید این مطلب است که در زمینه شاخص ترکیبی تنوع فرهنگیاجتماعی 4 استان البرز، تهران، قم و اصفهان باهم یک خوشه بالا (hh) را می‌دهند که علاوه بر اینکه خود دارای بالاترین مقدار تنوع فرهنگیاجتماعی در بستر ایران هستند بلکه همسایگان آن‌ها نیز از تنوع فرهنگیاجتماعی بالایی برخوردارند. در مقابل استان آذربایجان شرقی و اردبیل باهم و استان کردستان به‌تنهایی کمی پایین‌تر از آن‌ها تشکیل یک خوشه پایین (ll) را می‌دهند و از پایین بودن مقدار تنوع فرهنگیاجتماعی خود و استان‌های هم‌جوار خود خبر می‌دهند.

Measuring and analyzing socio-cultural diversity in Iran’s provinces

Cultural diversity is a manifestation of the beauties of creation, and a sign of God’s revelations. Recently, a lot of studies have highlighted the role of cultural diversity in the economic and social developmental and creativity. Moreover, some organizations such as UNESCO, with the publication of the universal declaration of cultural diversity, and ISESCO by approving the Declaration of Islamic Cultural Diversity have emphasized on the central role of cultural diversity. Considering the central role of sociocultural diversity, not only does this research develop a mechanism for measuring the sociocultural diversity, but assess and analyze sociocultural diversity in the provinces of Iran. The Shannon Diversity Index has been used for measuring sociocultural diversity, and for spatial analysis the Spatial Autocorrelation, Moran’s I, Anselin Local Moran I and Hot Spot Analysis have been used in GIS. The finding showed that Iran’s provinces in terms of sociocultural diversity are in five categories: very diverse, diverse, relatively diverse, low diversity and unmixed, so that provinces of Qom, Alborz and Tehran are in very diverse range, and provinces of Kurdistan, East Azerbaijan, Ardabil, and Zanjan are in the unmixed range, and the rest of the provinces are in the other ranges. Also, the result of the spatial analysis of Moran’s I showed that the phenomenon of sociocultural diversity is scattered across clusters that represent sub areas with high sociocultural diversity. Furthermore, the results of Anslein Local Moran I indicated that the Alborz, Tehran, Qom and Isfahan provinces together form a high cluster (HH) in terms of sociocultural diversity, that expresses in addition to their highest level of sociocultural diversity, their neighbors are also in the same place as a high sociocultural diversity. In contrast, East Azerbaijan, Ardabil and Kurdistan form a low cluster (LL).