سنجش پایداری توسعه‌ شهر تبریز با روش جای پای اکولوژیکی

شهرها پس از انقلاب صنعتی به سرعت رشد یافتند و این رشد و توسعه، پیامدهای بسیاری با خود به همراه داشت. عمده‌ی آثار این پیامدها بر محیط‌زیست و کیفیت زندگی مردم این جوامع وارد شده است. یکی از روش های ارزیابی میزان ارتباط انسان با طبیعت روش جای پای اکولوژیک است. این روش، کیفیت نیازهای یک گروه انسانی را که با مقدار مشخصی از سطح زمین و آب، به تولید منابع مصرفی و دفع مواد زائد حاصل از زندگی خود اقدام می‌کند، اندازه‌گیری می‌نماید. این پژوهش با روش توصیفی – تحلیلی به بررسی جای پای اکولوژیکی شهر تبریز می پردازد و تلاش می‌کند به این پرسش پاسخ دهد: آیا فضای بوم شناسی شهر تبریز توان حمایت و برآوردن نیازهای اساسی جمعیت شهر را دارد؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که جای پای اکولوژیکی شهر تبریز در گروه‌های مصرفی مواد غذایی، حمل ونقل، گرمایش گازهای طبیعی، آب، برق و زمین مورد نیاز برای دفع مواد زائد 3.30 هکتار بوده است. این امر بیانگر این است که شهر تبریز برای برآوردن نیازهای زیستی و پایداری خویش متّکی به منطقه‌ای فراتر از استان آذربایجان شرقی است. نگاهی به میزان مواد مصرفی شهر تبریز، نشان می‌دهد که سهم مواد غذایی با 2.73 هکتار، بیشترین سهم را در بین سایر موارد دارد. کمترین میزان مربوط به زمین مورد نیاز برای دفع زباله 0.07 متر مربع به ازای هر نفر بوده است. از آنجایی که ظرفیت زیستی ایران 0.8 هکتار است. جای پای اکولوژیکی 3.30 هکتاری شهر تبریز بدان معناست که 4.125 برابر بیش از سهم خود، از ظرفیت زیستی قابل تحمل کشور را به خود اختصاص داده است.

Measuring the Sustainability of development of the city of Tabriz with the ecological footprint

Cities after the Industrial Revolution and the growth rate were developed, along with its many consequences. Most of the effects of these effects on the environment and the quality of life of the people of these societies have entered. One of the methods for assessing the extent of humantonature relation is the ecological footprint method. This method measures the quality of the needs of a human group that measures a given amount of land and water, generates resources and disposes of waste generated by its life. This research uses a descriptiveanalytical method to study the ecological footprint of Tabriz city and attempts to answer this question: Is the ecology of Tabriz city capable of supporting and fulfilling the basic needs of the city’s population? The results of this research indicate that the ecological footprints of Tabriz city were in food products groups, transportation, natural gas heating, water, electricity and land needed for waste disposal of 3.30 hectares. This suggests that the city of Tabriz relies on a region beyond East Azerbaijan to meet its biological needs and sustainability. A look at the amount of consumables in Tabriz shows that the share of food with 2.73 hectares has the highest share among other items. The lowest amount of land needed for waste disposal was 0.77 square meters per person. Since Iran’s bio capacity is 0.8 hectares. An ecological footprint of 3.30 hectares in Tabriz city means that 125.4 times more than its share is allocated to the country’s sustainable capacity for biodiversity.