پهنه بندی خطر سیلاب شهری در منطقۀ 9 شهرداری مشهد

زمینه و هدف: شهر، دستاورد تمدن بشری، همواره با مخاطرات بسیاری روبه‌رو بوده و زندگی ساکنان را تحت تاثیر قرار داده است که گاه خودِ انسان و توسعه‌ شهرها بر شدت مخاطرات افزوده است. سیلاب‌های شهری از مهم‌ترین مخاطراتی است که علل و عوامل انسانی و محیطی متعددی موجب بروز آن میشود. هدف از این تحقیق تهیه نقشه‌های خطر‌پذیری سیلاب در منطقه 9 شهرداری مشهد است تا بتوان براساس آن بخشی از مراحل پیش‌گیری و آمادگی یا ترکیب این دو را قبل از وقع بحران سیلاب در محیط‌های شهری اجرا نمود. روش: در این تحقیق شش عامل: فاصله از مسیل، ارتفاع، تراکم جمعیتی، شیب، جهت شیب و کاربری اراضی به عنوان عوامل موثر در نظر گرفته شده‌اند که براساس متدahp در نرم افزار expert choice وزن دهی شده و در محیط نرم افزار arc gis طبقه‌بندی و با استفاده از توابع مختلف مانند euclidean distance لایه‌های مورد نظر تهیه شده است. نقشه خطر پذیری نهایی با استفاده از ضرب لایه‌های نرمال سازی شده وزنی reclassify در تابع raster calculator بدست آمده است. یافته‌ها: طبق آن‌چه از نتایج تحقیق به دست آمد، شش عامل در نظر گفته شده فاصله از ارتفاع، مسیل، تراکم جمعیتی، شیب، جهت شیب، کاربری اراضی موثر بر خطر سیلاب شهری هستند. هم‌چنین بر اساس محاسبات 74% از مساحت منطقه در محدوده با خطر کم و خیلی کم قرار دارد و 26 % نیز در پهنه خطر متوسط تا خیلی زیاد واقع شده است. نتیجه‌گیری: توزیع جغرافیایی خطر سیلاب بیشتر در جنوب و جنوب غرب منطقه9 است، که بافت فرسوده و حاشیه نشین این منطقه نیز در پهنه با خطر متوسط رو به بالا واقع شده است. مدیران شهری در حوزه‌‌های مربوطه باید با راه‌کارهای مدیریتی مناسب در بخش‌های با ضریب خطر بالای منطقه، در جهت پیش‌گیری و آمادگی مراحل پیش از بحران آمادگی لازم را داشته باشند.

Urban flood risk zoning in zone 9 of Mashhad

Background and objective: city is the achievement of human civilization. The cities have always faced many natural hazards and affected the life of its inhabitants. urban development has increased the severity of these hazards. Urban floods are the most important hazards that caused by many human and environmental factors. The purpose of this research is to prepare flood risk maps in Mashhad 9th district in order to prepare. Method: In this research, six factors were considered: distance from the flood plain, height, population density, slope, the direction of slope and land use. In this research, AHP method, in the Expert Choice software and the layers has classified into the Arc GIS software with using its functions such as a Euclidean distance. The final risk map is also obtained by using the reclassify weighted normalization by the Raster calculator function. Findings: According to the results of the research, six factors are affecting urban flood risk. Also, based on calculations, 74% of the area is in a low and very lowrisk area, and 26% is located in the medium to very highrisk zone. Results: Geographic Distribution The greater the risk of flood in the south and southwest of zone 9. This area of the city is included the slums. Urban managers in the relevant areas should be prepared with appropriate management solutions in areas with highrisk factors in the area to prevent and prepare for the precrisis phases. Type of paper: Research article