بررسی و تحلیل نظام سلسله مراتب شهری استان گلستان با تاکید بر تغییرات سیاسی- اداری

یکی از مهم‌ترین معضلات کشورهای جهان از جمله کشور ایران، تمرکز بالای جمعیت و امکانات در شهرهای بزرگ و به وجود آمدن پدیده‌ی نخست شهری و از بین رفتن نظام متعادل سلسله مراتب شهری است که این پدیده در نتیجه عدم تعادل در پخش امکانات و تسهیلات مختلف در پهنه سرزمینی و همچنین عدم توجه به توانمندی‌های شهرهای کوچک و میانی می‌باشد. در مقاله حاضر به بررسی نظام سلسله مراتب شهری و تاثیر شکل گیری استان گلستان در سال 1376 بر این نظام پرداخته‌ایم. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و کمی است و از مدل‌های شاخص نخست شهری، شاخص تمرکز و شاخص تعادل استفاده شده است. نتایج نشان میدهد که نظام شهری استان گلستان دو سیر متفاوت از 1355تا 1375 و از 1375 تا 1390 را نشان می‌دهد، از سال 1355 تا 1375 به سمت تعادل حرکت می‌کرده است یا تغییرات آن ناچیز بوده است، اما از 1375 تا 1390 به سمت نخست شهری و عدم تعادل پیش می‌رود و ایجاد استان گلستان در سال 1376 به عنوان واحد سیاسی جدید در افزایش عدم تعادل نظام شهری آن نقش زیادی داشته است.

Analysis and study city hierarchy system of Golestan province with the emphasis on political - administrative changes

One of the most important hardships of world’s countries including Iran is the centralization of overpopulation and facilities in big cities and creation of Urban Primacy phenomenon and destroying of city balanced hierarchy system that this phenomenon is due to lack of balance in distributing of different facilities in abroad country and also ignoring potentials of small and midcities. In present article we studied city hierarchy system and effect of Golestan province generating in 1998 upon this system. The research method is descriptiveanalytical and quantity and Urban Primacy Index focus index and balance index is used. Conclusions referred that city system of Golestan has passed two different processes, from 1977 to 1997 and 1997 to 2007. In which from the year 1977 to 1997 it has some frequent changes or had an unchangeable process, but from the year 1997 to 2007 had inclination toward prior city and incongruity, and also generating the Golestan province in 1998, which plays an important role in it, was known as the new political division in increasing incongruity of city system.