آسیب ‌شناسی توسعه دریامحور حوزه خلیج فارس و دریای مکران با تاکید بر عوامل بیرونی

توسعه دریامحور از مفاهیم مطرح در چند دهه اخیر بوده که توسط نظریه پردازان توسعه دریایی مطرح گردیده است. این مفهوم به‌ویژه برای ایران به عنوان یک کشور دریایی بسیار حائز اهمیت است و راه میان‌بر توسعه برای این کشور است. در این مطالعه با استفاده از روش توصیفی تحلیلی آسیب‌شناسی توسعه دریامحور حوزه خلیج فارس و دریای مکران تجزیه و تحلیل شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که سواحل مکران و بخش بزرگی از سواحل خلیج فارس بکر مانده­اند و تاکنون از منظر مولفه­های  توسعه مورد غفلت قرار گرفته اند. این در صورتی است با گسترش سرمایه گذاری و ایجاد زیر ساختهای لازم توسعه ساز می توان ظرفیت بالقوه این سواحل را به ظرفیت بالفعل بدل نمود و توسعه منطقه را فراهم نمود.  همچنین این سواحل در حوزه‌های مختلف توسعه دریامحور از قبیل اسکان بخشی از جمعت فلات مرکزی و کم آب ایران به شرط ایجاد شهرهای ساحلی جدید، توسعه  حمل‌و‌نقل دریایی، تولید انرژی دریایی، مواد خام و معدنی دریایی و گردشگری دریایی، دارای اهمیت بسیار است.  در کنار توجه به ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل، دلایل عدم توسعه این مناطق نیز به تسهیل توسعه دریامحور و درک شرایط کمک شایانی می‌کند. به طور کلی عدم توسعه دریامحور این مناطق به دلیل نبود برنامه توسعه دریا محور، عدم جذب سرمایه  به‌ویژه سرمایه‌گذاری خارجی است.  این وضعیت نیز به نوبه خود ناشی از عوامل اولیه‌ مانند تحریم‌های بین‌المللی و یکجانبه و عدم پیوستن به گروه‌ ویژه اقدام مالی و پیروی از توصیه‌نامه‌های‌ آن؛ و عوامل ثانویه مانند عضویت دائم ایران در سازمان تجارت جهانی و پیوستن و تقویت کریدورهای بین‌المللی با محوریت خلیج فارس و دریای مکران است. اهمیت برداشتن موانع فوق، در باب ورود تکنولوژی‌ به ایران نیر دارای اهمیت  است. ورود تکنولوژی‌های جدید نیز به نوبه خود می‌تواند تسهیل‌گر توسعه دریامحور باشد. امکان توسعه ایران از طریق توسعه دریامحور به‌ویژه با اتکاء بر حوزه خلیج فارس و دریای مکران نیز بیش از سایر طرق مطروحه، میسر و بالقوه است. بنابراین حل و فصل اختلافات منطقه‌ای و بین‌المللی و کاهش سطح تنش جهت رفع تحریم‌های یکجانبه و بین المللی، عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت و تقویت کریدورها با محوریت ایران و پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی و پیروی از 40 توصیه این نهاد اثر گذار است.

pathology of sea-oriented development of persian gulf and makran sea with emphasis on external factors

sea-oriented development has been one of the concepts proposed in the last few decades by maritime development theorists. in fact, sea-oriented development is a general concept that includes all sea-oriented capacities. this concept is especially important for iran as a maritime country, and it is a shortcut to development for this country. in this study, the sea-oriented development pathology of the persian gulf and the makran sea was analyzed using the descriptive analytical method. this research shows that the beaches of makran and a large part of the coasts of the persian gulf have remained untouched and have been neglected from the point of view of development components. this is if the potential capacity of these beaches can be turned into the actual capacity by expanding the investment and creating the necessary development infrastructures and providing the development of the region. also, these beaches are very important in various areas of sea-oriented development, such as the settlement of a part of the population of the central and low-water plateau of iran, under the condition of creating new coastal cities, development of marine transportation, production of marine energy, raw materials and marine minerals, and marine tourism. in addition to paying attention to the potential and actual capacities, the reasons for the lack of development of these areas also help to facilitate the sea-oriented development and understand the conditions. in general, the lack of sea-oriented development in these areas is due to the lack of a sea-oriented development plan, lack of capital attraction, especially foreign investment. this situation, in turn, is caused by primary factors such as international and unilateral sanctions and failure to join the special financial action group and follow its recommendations; and secondary factors such as iran’s permanent membership in the world trade organization and joining and strengthening international networks centered on the persian gulf and makran sea. the importance of removing the above obstacles is important for the entry of technology into iran. the introduction of new technologies, in turn, can facilitate sea-oriented development. the possibility of iran’s development through sea-oriented development, especially by relying on the persian gulf and the makran sea, is more feasible and potential than other ways. therefore, resolving regional and international disputes and reducing the level of tension in order to remove unilateral and international sanctions, iran’s membership in the world trade organization and strengthening the corridors centered on iran, and joining the special financial action group and following the 40 recommendations of this organization are effective.