بررسی نقش وکارکرد شهرهای کوچک در سهولت خدمات‌رسانی به نواحی روستایی شهرستان رودبار

امروزه موضوع نابرابری و عدم تعادل فضایی میان مناطق روستایی و شهری از مباحث مهم برنامه ریزان منطقه ای است. برای توازن بخشیدن و کاهش نابرابری نقاط روستایی، توجه به شهرهای کوچک یکی از راهکارهای تعادل‌بخشی به این وضعیت است. مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از روش ها و مدل های کمی مانند ضریب مکانی (lq) و شاخص مرکزیت به تحلیل عملکرد شهرهای شهرستان رودبار می پردازد. در این مقاله، اهدافی چون تبیین رابطه بین کارکرد نقاط شهری در خدمات‌رسانی به نواحی روستایی شهرستان، رتبه بندی برخورداری خدمات و تعیین سطوح توسعه یافتگی روستاهای حوزه‌ نفوذ مستقیم شهرهای شهرستان رودبار مورد توجه است. ضریب مکانی (lq) مشخص نمود که شهرستان رودبار در زمینه کشاورزی و صنعت دارای ضریب (lq) بالاتر از یک بوده و صادر کننده محصولات تولیدی می باشد اما از نظر خدمات (lq) پایین تر از یک بوده و نشان‌دهنده وابستگی به شهرستان های دیگر است. بر اساس شاخص مرکزیت، ساکنان حوزه‌ نفوذ مستقیم شهرهای رودبار، لوشان، منجیل، رستم آباد و بره سر از نظر سطح‌بندی روستاهای حوزه‌ نفوذ مستقیم خود دارای نظم هستند و شهرهای جیرنده و توتکابن از این نظم در سطح‌بندی روستاهای حوزه‌ نفوذ مستقیم خود محروم هستند. این شهرها به غیر از انجام ارتباط اجباری اداری و سیاسی که موجب وابستگی روستا به شهر می شود در سایر موارد چون مناسبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی علاوه بر شهرهای خود به شهرهای دیگر شهرستان نیز مراجعه می کنند.

Investigating the Role and Function of Small Towns in Facilitating Services to Rural Areas of Rudbar county

Today, the inequality and spatial imbalance between the rural and urban areas is an important issue for regional planners. To balance and reduce the inequality in rural areas, it is essential paying attention to small towns. It was descriptiveanalytical research. Using quantitative methods and models such as spatial coefficient (LQ) and centrality index, the present article analyzed the performance of Rudbār cities. In this article, the objectives include explaining the relationship between the function of urban areas in providing services to rural areas of the city, ranking the availability of services, and determining the levels of development of villages in the area of direct influence of Rudbār cities were considered. Location quotient (LQ) showed that Rudbār city in the field of agriculture and industry had a coefficient (LQ) higher than one and was an exporter of manufactured products, but in terms of services (LQ) was less than one and indicated the dependence on the other cities. According to the concentration index, the residents of the cities of Rudbār, Lowshān, Manjil, Rostamabād, and Baresar were regular in terms of ranking their domain villages, and the cities of Jirandeh and Tootkābon are irregular. In addition to the forced administrative and political communication that makes the village dependent on the city, in other cases, residents are referred to other towns of the county for economic, social, and cultural relations.