بررسی و تحلیل روند مطالعات گردشگری ساحلی و دریایی در ایران

توجه دانشگاهیان به موضوعات مختلف علم تلفیقی و میان‌رشته‌ای گردشگری، همگام با افزایش اهمیت اقتصادی و اجتماعی – فرهنگی آن، بعد از جنگ جهانی دوم (دهه 1950) آغاز شد و تا کنون بر شمار و عمق این مطالعات، افزوده شده است. در ایران نیز پژوهش درباره این پدیده قرن بیستم، با تاخر زمانی و از دهه 1380 خورشیدی آغاز گردید، با این وجود آگاهی بر روند تحقیقات موجود، می‌تواند علاوه بر تعیین شکاف‌های احتمالی، در آینده رهگشای پژوهشگران علاقمند نیز باشد. در این راستا، مقاله حاضر با هدف بررسی و تحلیل مطالعات گردشگری ساحلی و دریایی در مقالات علمی-پژوهشی انتشاریافته در مجلات معتبر داخلی انجام شد. برای این منظور، با جستجوی محقق در پایگاه‌ها و وب‌سایت مجلات، 106 مقاله در این زمینه یافت شد. فرایند بررسی این مقالات، با پنج پرسش محوری و در نتیجه در پنج گام، آغاز شد: بررسی روند زمانی؛ پراکندگی جغرافیایی؛ محورهای مطالعاتی؛ ارتباط گردشگری ساحلی و دریایی با سایر شکل‌های توسعه گردشگری؛ و رویکردهای روش‌شناسی. نتایج انجام این مراحل نشان داد که سرآغاز پژوهش درباره گردشگری در مناطق ساحلی و حوزههای آبی کشور، به سال 1382 باز می‌گردد و تا کنون، بیشترین پژوهش‌ها در این حوزه در سال 1396 انجام شده است؛ از میان مناطق ساحلی و پهنه‌های آبی کشور، بیشترین مقاله (تعداد 63) به طور کلی متمرکز بر مناطق ساحلی دریای خزر و به طور خاص، 37 مورد از آن‌ها، سواحل استان مازندران را مورد بررسی قرار داده‌اند؛ از میان شش محور مطالعاتی تفکیک‌شده توسط محقق،

Studying and Analyzing of the Trend’s Coastal and Marine Tourism Researches in Iran

After the Second World War (1950s), academics’ attention to the different subjects of interdisciplinary science of tourism began along with its economic and socialcultural importance, and the number and depth of these studies has been increased so far. It was begun in Iran in 1380 decade with a time delaying. However, awareness of the current researches’ trend not only determines the possible gaps but also helps the future interested researchers. Therefore, the current article was done to study and analyze the marine and coastal tourism researches by published papers in reputable Iranian journals. For this goal, 106 articles were found in this area by the researcher’s searching on the databases and the journals’ websites. The studying process of these articles was carried out in five steps: studying the time trend, geography distribution, studies orientations, the relationship between coastal and marine tourism and the other shapes of tourism and methodology approaches. As results, the beginning year of tourism studies in the country’s coastal and water areas returns to 1382 and most researches in this field has been done in 1396. Among the coastal and water areas, the most number of articles (63 cases) focused on the Caspian Sea’s coastal zones in general, and 37 of them have examined the coasts of Mazandaran Province in particular. Of the six separated orientations,