تبیین مفهوم امید و نقش آن در تکامل شخصیتی انسان از منظر نهج‏البلاغه

یکی از زیربناهای اساسی رشد شخصیتی انسان اصل امید است. امید در زندگی دنیوی و اخروی نقش‏های شگرفی دارد. به همین دلیل، این مسئله در کلام امام علی(ع) جایگاه ویژه‌ای دارد و بارزترین جلوه‏ی آن پس از قرآن‏کریم در کتاب نهج‏البلاغه نمود پیدا می‏کند. در مقاله‏ی حاضر با کمک روش تحلیلی توصیفی ابتدا ابعاد مفهوم امید تشریح شده و سپس با روش استنتاجی جایگاه و نقش آن در تکامل شخصیتی انسان بدست آمده است. یافته‏های پژوهش نشان داد که حضرت علی(ع) یک بعدی به کلمه امید نمی‏نگرد. در کلام حضرت علی(ع) امید دو بعد دارد، امید صادق و امید کاذب (امید مثبت و امید منفی)، ناامیدی نیز می‏تواند منفی یا مثبت باشد. امید باعث کار و تلاش است و باعث تقویت قدرت صبر و بردباری می‏گردد. انسان‏هایی که ناامیدند فقر اندیشه دارند. آن که امید دارد آرامش و امنیت نیز دارد. این سه ارزش از مولفه‏های اساسی تکامل شخصیتی انسان ذکر شده‏اند.