تاملی بر بنیان های نوین نظام آموزشیاز منظر امام صادق (علیه السلام)

آشنایی با الگوها و نظام تعلیم و تربیت یکی از اساسی‌ترین دغدغه‌های اصیل آدمی بوده که در هر دوره‌ای از تفکر بشری به نحوی مطرح شده است. اما آنچه در این میان مهم و ضروری است، کشف و استخراج مولفه‌های بنیادین تعلیم و تربیت به عنوان اصول و مبانی آن می‌باشد که قابلیت تطبیق بر شرایط زمانی و مکانی مختلف را داشته باشد. بدیهی است هر فرهنگ و تمدنی، الگوی تربیتی خاص خود را داشته که توسط موسسان و رهبران آن ترسیم و تبیین شده است. بر همین اساس، به منظور تبیین الگوی تعلیم و تربیت اسلامی لازم است به منابع اصیل اسلامی مراجعه کرده و با تحلیل دقیق و عالمانه مضامین و محتوای مندرج در آنها، این مسئله مهم را استخراج نمائیم. در این مقاله تلاش شده با مراجعه به مجموعه روایات امام صادق(ع) به ویژه در زمینه‌های تربیتی، اجتماعی و فرهنگی، و پیجویی یافته‌های کلان نظری و فرانظری مطرح شده توسط آن امام همام، مهمترین مولفه‌های اساسی جهت ترسیم مدل و الگوی تعلیم و تربیت اسلامی را کشف نماییم. جهت تحقق این هدف، با استفاده از روش «تحلیل محتوا» به عنوان روشی کارآمد جهت طبقه بندی مضامین و استخراج مقوله‌های مضمونی، مجموعه روایات منسوب به امام صادق(ع) در کتاب میزان الحکمه مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفته و پس از طبقه بندی، تعیین مفاهیم اصلی، استخراج مقوله‌های مضمونی و کدگذاری، در نهایت دیدگاه‌های آن امام(ع) در زمینه‌های مختلف احصاء شده و از تحلیل آنها؛ مولفه‌های بنیادین تعلیم و تربیت اسلامی بیان شده است.