مقایسه تفکر انتقادی، ابراز وجود و شناخت از خود در دانش آموزان تیزهوش و عادی

افراد تیزهوش گروه متمایزی در بین جمعیت هستند که از تعدادی ویژگی های متمایز به ویژه در حوزه های شناختی، اجتماعی و عاطفی برخوردار هستند. دانش آموزان تیزهوش در مقایسه با دانش آموزان عادی از برخی ویژگی های شخصیتی محکم تری برخوردارند مثل عزت نفس بالا، کنترل درونی، ابراز وجود، ادراک شایستگی، خودمختاری، انگیزه درونی، خودپنداری مثبت و تفکر انتقادی پژوهش حاضر با هدف مقایسه تفکر انتقادی، ابراز وجود و شناخت از خود در دانش آموزان تیزهوش و عادی انجام پذیرفت. مطالعه حاضر، توصیفی و از نوع مطالعات علی- مقایسه ای است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانش آموزان تیزهوش و عادی مقطع متوسطه شهر تهران که در سال تحصیلی 1399/1398 در مدارس تیزهوشان و عادی شهر تهران مشغول به تحصیل بودند، تشکیل دادند. براساس جدول کوکران، حجم نمونه این مطالعه برابر با 420 نفر مشخص شد که از این تعداد 210 نفر دانش آموز تیزهوش و 210 نفر دانش آموز عادی بود (دو گروه از نظر سن و مقطع تحصیلی همتا شدند). در این پژوهش، از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شد. بدین صورت که ابتدا از بین مناطق شهر تهران، چهار منطقه ی2، 5، 12 و 22 به صورت تصادفی انتخاب، و از هر یک از مناطق، 1 مدرسه عادی و 1 مدرسه تیزهوشان به شکل تصادفی انتخاب شد، سپس از هر مدرسه 2 کلاس به شکل تصادفی انتخاب شدند و از دانش آموزان کلاس های مذکور خواسته شد تا پرسشنامه های پژوهش را تکمیل نمایند. برای گردآوری اطلاعات از سه پرسشنامه ی مهارت های تفکر انتقادی کالیفرنیا فرم ب فاسیون و فاسیون (1990)، ابراز وجود شیرینگ (1975)، و شناخت از خود ولز (1997) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون تحلیل واریانس انجام گرفت. نتیجه تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین تفکر انتقادی، ابراز وجود و شناخت از خود در دانش آموزان تیزهوش و عادی، تفاوت معناداری وجود داشت و دانش آموزان تیزهوش از تفکر انتقادی (استنباط و استدلال استقرایی) و ابراز وجود بالاتری نسبت به دانش آموزان عادی برخوردار بودند. نتایج این پژوهش برای والدین و سایر اعضای خانواده های دانش آموزان تیزهوش و پرسنل آموزش و پرورش که مستقیما با دانش آموزان تیزهوش در ارتباط هستند، مفید و قابل استفاده می باشد.