جهانی شدن فرهنگ و چالش های پیش روی دانشگاهها

فرهنگ مجموعه‌ای از دستاوردهای مادی و معنوی بشر است که در هر جامعه شیوه و راه زندگی انسانها را معین می کند. فرهنگ پدیده‌ای آموختنی است که افراد از بدو تولد تا پایان زندگی آنرا از طریق تعامل با محیط و دیگران می آموزند. آموزش و پرورش به عنوان یک نهاد اجتماعی نقش کلیدی در شکل گیری هویت ملی و فرهنگی افراد یک جامعه بر عهده دارد. فرهنگ ملی در یک جامعه پیوسته با فرهنگ جهانی در حال بده و بستان است. با ظهور انقلاب صنعتی و پیدایش عصر مدرنیته و جهانی شدن در عرصه های گوناگون اقتصادی ،سیاسی و اجتماعی تبادلات فرهنگی میان جوامع رو به فزونی نهاد. انقلاب فناوری اطلاعات و ارتباطات در قرن بیستم و ظهور پدیده دهکده جهانی نفوذ فرهنگ های بیگانه را در فرهنگ های بومی و ملی بیش از پیش به یک مسئله اساسی مبدل ساخته است. امروزه اکثر کشورهای جهان در چگونگی مواجهه با فرهنگ جهانی با چالش‌های اساسی روبرو هستند. آنها می کوشند تا با حفظ فرهنگ بومی و ملی خود از یک سو و تعامل با فرهنگ جهانی از سوی دیگر بتوانند در مسیر رشد و توسعه پایدار گام بردارند . در این راستا و برای دستیابی به این مهم، نهادهای مختلف جامعه و از آن میان نهاد آموزش و پرورش را که مسئولیت مهم جامعه پذیری و فرهنگ پذیری افراد را بر عهده دارد بسیج نموده اند. آنها بر این باورند که می توان از طریق تغییر در برنامه های آموزشی و درسی در سطح نظام آموزشی از پیش دبستان تا دوره های عالی دانشگاهی فراگیران را به گونه ای تربیت کرد که با حفظ هویت ملی و فرهنگی خود بتوانند گامهای اساسی در مسیر رشد و توسعه در ابعاد گوناگون اقتصادی ،علمی، سیاسی ،اجتماعی و فرهنگی بردارند. در این مقاله کوشش شده است تا ضمن معرفی ابعاد فرهنگ جهانی ، رویکردهای گوناگون تبادل و تعامل فرهنگی جوامع در عصر حاضر مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت راهکارهای مناسب برای مقابله با چالش های پیش روی نظام آموزشی ایران و به ویژه دانشگاهها در این مسیر معرفی شود.