تحلیل راهکارهای تحقق عدالت اقتصادی با تاکید بر رفتارهای عادلانه مردم

عدالت از مهم‌ترین اصول اقتصاد اسلامی بوده و توجه به راهکارهای تحقق عدالت، اهمیت ویژه‌ای در طراحی الگوی پیشرفت کشور دارد. عدالت اقتصادی از دیدگاه اسلامی، یک مفهوم چند‌بعدی است که ابعاد آن شامل عدالت باز‌توزیعی، عدالت مبادلاتی، عدالت تولیدی و عدالت مصرفی می‌باشد. یک مساله بحث‌بر‌انگیز در حوزه اقتصاد، رابطه عدالت و رشد اقتصادی است. در این باره این ابهام وجود دارد که پرداختن مطلق به هدف عدالت می‌تواند رشد اقتصادی را در جامعه محدود نماید. در این پژوهش، دو راهکار دست‌یابی به عدالت اقتصادی مورد تحلیل قرار می‌گیرد. راهکار اول، مداخله دولت به صورت وضع و اعمال قوانین و از جمله سیستم مالیات است، و راهکار دوم هدایت ترجیحات و رفتارهای مردم به سمتی است که عدالت را در ابعاد گوناگون آن برقرار نماید. در این پژوهش بر نقش فضایل اخلاقی به‌ویژه نوع‌دوستی و بخشش، و رفتارهای عادلانه مردم در برقراری عدالت اقتصادی تاکید شده، و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و همین‌طور نتایج مطالعات گوناتگون اقتصادی، تاثیر دو راهکار نام‌برده بر اجرای عدالت اقتصادی بررسی می‌شود. بر اساس نتایج این پژوهش، گسترش فضایل اخلاقی و رفتارهای عادلانه در حوزه تقسیم منافع تولید، و همچنین در حوزه بازتوزیع درآمد، تاثیر منفی بر تولید و رشد اقتصادی نداشته، و عدالت اقتصادی را به‌طور کامل محقق می‌سازد، در حالی که مداخله دولت در حوزه‌های نام‌برده با عدالت تولیدی سازگار نمی‌باشد. همچنین با توجه به تاکید اسلام بر رفتارهای عادلانه در تحقق عدالت اقتصادی می‌توان نتیجه گرفت که عدالت اقتصادی مورد نظر اسلام با رشد اقتصادی، هماهنگ و سازگار است.