بازتاب حکمت دینی هندو در انواریه، شرحی بر حکمةالاشراق سهروردی

انواریه نام شرحی است که محمد شریف ابن هروی به سال 1008هق در هند عصر گورکانی بر حکمة الاشراق شیخ شهاب الدین سهروردی نگاشته است. این شرح اگرچه توسط فردی مسلمان در هند به رشته تحریر در آمده اما در آن به خوبی می توان بازتاب عقاید دینی هندو را مشاهده کرد.نویسنده در بخش هایی از این کتاب کوشیده است تا در مورد موضوعات مشابه میان حکمت اشراقی و حکمت و عقاید هندویی نگرشی تطبیقی داشته باشد، و نزدیکی آراء و اندیشه های هندویی را با حکمت ایرانی- اسلامی اشراق بازنماید. از این رو با ذهنیتی هندویی در چند مورد بسیار مهم همچون بحث از توحید، عقول مجرد، نورالانوار، ادوار، تناسخ و معاد به شرح آراء سهروردی پرداخته و برداشتی هندویی از گفته های شیخ داشته است که به بررسی آن خواهیم پرداخت. همچنین در این نوشتار تلاش می شود تا هویت تاریخی نگارنده انواریه که تا این زمان مجهول بوده مورد بازکاوی قرار گرفته و شخصیت اصلی وی معرفی گردد. این مقاله یک پژوهش بنیادی به روش کتابخانه ای می باشد. نتیجه حاصل از این مقاله این است که مولف انواریه با این که یک حکیم مسلمان است اما با توجه به ارتباط نزدیکش با هندوان و شناخت برخی از عقاید آنان، در مواردی مانند ادوار و تناسخ با تایید دیدگاه آنان، از منظر حکمت هندو به شرح حکمت اشراق پرداخت.