رویکردی تطبیقی به مفهوم وحدت از دیدگاه سهروردی و ابن‌سینا

وجود، نخستین اصل شناخت و از مهم‌ترین مباحث و موضوع فلسفه اولی در سنت فلسفی سرزمین ما بوده است. بنابراین سخن از هر مقوله دیگر همچون وحدت، ذیل سایه سنگین موضع‌گیری فیلسوف در این مرحله قرار می‌گیرد. سهروردی، از «وجود» به عنوان مفهوم ذهنی یاد می‌کند که لازمه آن، اعتباریت وجود است. از نظر وی، وحدت نیز به تبعیت از وجود، از مفاهیم اعتباری و معقولات ثانیه است. در مقابل، ابن‌سینا بر این باور است که، مفهوم وحدت یک معنای عرضی و قائم به جوهر و از جمله لوازم اشیاء است که به این لحاظ نمی‌تواند اعتباری باشد. از نظر شیخین مفهوم وجود، بدیهی است که تعریف حقیقی آن مستلزم دور است. در بحث مساوقت وحدت با وجود بین ابن‌سینا و شیخ اشراق اشتراک نظر است؛ اما به نظر می‌رسد سهروردی به جهت قائل بودن به اعتباریت وجود، به رابطه آن با امور دیگر ازجمله وحدت نپرداخته است. شیخ اشراق همانند ابن‌سینا، مفهوم وحدت را تشکیکی دانسته و بین اقسام وحدت، قائل به اولیّت می‌باشد. مقاله پیش‌رو با شیوه توصیفی- تحلیلی، بر آن است با رویکردی تطبیقی به بررسی مفهوم وحدت از دیدگاه سهروردی و ابن‌سینا بپردازد.