بینش و روش در تاریخنگاری یعقوبی

تاریخ یعقوبی اثر عالمانه ابن واضح احمد بن ابی یعقوب، ملقب به یعقوبی در قرن سوم هجری با وجود موقعیت مهم زمانی و همچنین مستندات مکرر مورخان در ادوار بعدی همچنان می تواند به عنوان یک منبع تاریخ عمومی مورد توجه قرار گیرد. در این جستار با روش تحلیلی- توصیفی ویژگیهای معرفت تاریخی یعقوبی در این اثر مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که یعقوبی، به عنوان یک دانشمند، نخستین مورّخ مسلمان است که با در پیش گرفتن روش معاینه و مشاهده، به تالیف آثار جغرافیایی و تاریخی دست زده و در صدد تلفیق این دو دانش برآمده و کوشیده است که میان زمان و مکان، پیوند عمیقی به لحاظ روش شناسی برقرار کند. یعقوبی در دانش تاریخ نوآور و خلّاق بود. وی به جای نگارش تاریخ بر محور سال نگاری، به فصل بندی تاریخ بر حول موضوعات و مقولات روی آورد. وی برخلاف تصوّراتی که تاریخ را به صورت یک مقوله ی طولی و با بیان زمان نگارانه و سال نگارانه دنبال می کرد، دوران خلافت خلفاء، جنگ ها و رویدادها را محور و عنوان تاریخ نگاری خویش قرار داد؛ ولی در عین حال، در هر دوره کوشیده است به گونه ای رعایت توالی و ترتیب اتّفاقات را در بستر زمان نیز دنبال کند. طرح مباحث علمی و رویکرد فرهنگی و فلسفی به تاریخ، ذکر روایت های تاریخی مربوط به شیعیان و رویکرد اجتماعی به تاریخ از دیگر ویژگیهای تاریخنگاری یعقوبی می باشد

Insights and Methods in Jacobian Historiography

Yaqubi History The scholarly work of Yaqubi, known as Yaqubi in the third century AH, can still be regarded as a source of public history, despite the important temporal position as well as the frequent documentation of historians in later periods. In this paper, the characteristics of Jacobian historical knowledge are analyzed in this paper. The findings of this study indicate that Yaqubi, as a scientist, is the first Muslim historian to compile geographical and historical works, using the method of examination and observation, and has sought to combine these two knowledge. Make a profound methodological link between time and place. Yaqubi was innovative in the history of creation and creation. Instead of writing history on a year-by-year basis, he began to segment history around topics and categories. Contrary to the ideas that followed history as a longitudinal category, chronologically and chronologically, he centered his caliphate era on wars and events, but at the same time, In each period, he has tried to follow the sequence of events in time. Scholars discussing scientific and cultural and philosophical approaches to history, mentioning Shiite historical narratives, and social approach to history are other features of Yaqubi historiography