اصل سهولت مالیات در نظام حقوق مالیاتی اسلام و ایران

بسنده کردن به تحلیل «سازوکارهای موردی» در نظام حقوقی اسلام و من جمله حقوق مالیاتی، استفاده ای حداقلی و ناقص از ظرفیت های یک مکتب اعتقادی است. باید گامی فراتر نهاد و به بررسی «اقتصاد سیاسی اسلام» که همان کشف اهداف کلان و اصول کلی حاکم بر نظامات مالی و مالیاتی است پرداخت تا از کارکردهای متنوعی که این رویکرد جهت ساخت نظام حقوق مالیاتی مطلوب داراست بنحو کاملی بهره برد. چه کارکردها و نتایجی برای «نظام حقوق مالیاتی اسلام» (ازمنظر اقتصاد سیاسی) جهت تحقق «اصل سهولت مالیات» می توان متصور بود و انعکاس این اصل در نظام حقوقی ایران باتوجه به تطبیق مصوبات مالیاتی با شرع توسط شورای نگهبان به چه میزان بوده است؟ پاسخ پرسش فوق به کمک رویکرد توصیفی - تحلیلی نشان داد که اولاً اصل یادشده منطبق با نظام حقوق مالیاتی اسلام بوده و حتی از منابع آن قابل استنباط است. ثانیاً این نظام مکتبی ازطریق ایجاد انگیزه های معنوی و مقاصد ایمانی برای مودیان، باعث تحقق «سهولت مالیاتی» برای آنان خواهد شد که نقشی متفاوت و موثر در ساخت فرهنگ مالیاتی قلمداد می شود. همچنین مصادیق متنوع از پاسداری شورای نگهبان نسبت به حقوق مودیان که با طرح ایرادات شرعی نسبت به مصوبات مالیاتی؛ من جمله مغایرت با قاعده نفی عسر و حرج صورت گرفته نشان از کاربست قوی این اصل در دادرسی اساسی و همچنین ظرفیت نظام حقوقی ایران در استناد به منابع شرعی درصورت عدم تصریح قانون اساسی دارد.