چیستی و چرایی حقوق اسلامی تطبیقی

در طول تاریخ به ویژه در حدود دویست سال اخیر مطالعات تطبیقی در فقه و حقوق با فراز و فرودهایی که داشته، به ترتیب مورد توجه فقهای اسلامی و حقوقدانان غربی بوده است؛ هر چه باشد، در جهان اسلام، فقها تا حدود 50 سال پیش در این زمینه پیشتاز بوده اند، چرا که در میان آثارحقوق تطبیقی، بیشترین آثار متعلق به حقوقدانان غربی است و هیح اثر مهمی در حقوق اسلامی تطبیقی در یک سده اخیر تالیف نشده است. یکی از مهمترین ضرورتهای مطالعات تطبیقی در حقوق اسلامی- که ما آن را مطالعه مقارنه ای احکام الزام آور غیر عبادی فقه اسلامی تصویب و تضمین شده در قالب قوانین و مقررات رسمی کشورهای اسلامی با ضمانت های اجرای رسمی تعریف کرده ایم - همگرایی متفکران و بالتبع مردمان مسلمان، رفع سوء تفاهمها بین آنها، ایجاد ساختارها و نظامهای حقوقی مشابه با تاکید بر اشتراکات فراوان، و تلاش برای تبیین و حتی المقدور کاهش نقاط اختلاف آنها بر اساس تکلیف دینی تعاون در بر و تقوی و حفظ نظام با محوریت هدف مشترک کشف احکام الهی تامین کننده سعادت دنیا و آخرت برای بهبود حقوق خود و پیشکش سرمایه های حقوقی به برادران دینی است. حلقه ی مفقوده ای که فقدانش موجب از هم گسیختگی فزاینده زنجیره و ریسمان الهی اخوت بخش است که در آیه 103 سوره مبارکه آل عمران، همه مسلمانان به چنگ زدن به آن و عدم تفرق فرمان یافته اند. در این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی و با اتکا بر منابع کتابخانه ای تولید شده است، مهمترین یافته تبیین مرزهای حقوق اسلامی با فقه و حقوق از یک سو و مبانی ضرورتهای مطالعات تطبیقی در حقوق اسلامی از سوی دیگر است. احیای این رویکرد، نوید بخش حیات طیبه ای دوباره برای فقه اسلامی در بستر زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان و نگاه ویژه و متمرکز به شریعت اسلامی در قانونگذاری کشورهای اسلامی است که در چند دهه اخیر گرفتار التقاط یا لیبرالیسم محض شده است.