مولفه‌های طراحی بازی رایانه‌ای به‌منظور اثرگذاری بر هویت بازیکن نوجوان

بازی‌های رایانه‌ای، ساختاری چندخطی و تعاملی دارند و به بازیکن اجازه می‌دهند در نقش‌هایی فروروند که تجربه آن‌ها در دنیای واقعی برایش ممکن نبوده و یا دشوار است. بازیکن در انتخاب و طراحی آواتار و پیشبرد روایت بازی نقش داشته و می‌تواند در بازی به مکان‌های مختلف برود و موقعیت‌ها، شغل‌ها و حتی نقش جنسیتی متفاوتی را تجربه کند. این تجربیات می‌توانند بر شخصیت و هویت واقعی او اثرگذار باشند. از‌طرفی با‌توجه به اهمیت فرایند هویت‌یابی در دوره نوجوانی، بازی‌ها می‌توانند نقش مهمی در این راستا ایفا کنند. بنابراین شناسایی مولفه‌های طراحی بازی‌های رایانه‌ای به‌منظور اثرگذاری بر هویت نوجوان ضروری به‌نظر‌می‌آید. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مکانیک‌های بازی مناسب برای طراحی بازی‌های رایانه‌ای با هدف اثرگذاری بر هویت بازیکن نوجوان انجام‌شد. همچنین، شناسایی سبک(ژانر) مناسب در این حیطه نیز مدنظر قرار گرفت. در این پژوهش نظریه کاشت انگاره های غالب گربنر و نظریات گیدنز در راستای نقش رسانه‌ها در شکل‌گیری هویت، موردتوجه واقع شد. در این پژوهش، با استفاده از روش دلفی که نوعی از روش آمیخته محسوب می‌شود، داده‎های کیفی و کمی جمع‎آوری گردید. به‌این‌ترتیب که ابتدا منابع مرتبط با موضوع، تحلیل کیفی شده و مکانیک‌های بازی گردآوری شدند. سپس با استفاده از نتایج به‌دست‌آمده پرسش‌نامه‌ای تدوین و به کارشناسان مرتبط ازجمله طراحان بازی، اساتید روانشناسی و پژوهشگران بازی‌های رایانه‌ای، ارائه‌شد. در ادامه، داده‌های حاصل از پرسش‌نامه به‌صورت کمی تحلیل شده و توافق کارشناسان مدنظر قرار گرفت. همچنین مکانیک‌های بازی مرتبط با موضوع هویت که به‌صورت مستقیم و ضمنی در منابع مطالعاتی مطرح شده بودند، در پژوهش وارد شدند. روایی پرسش‌نامه از روش روایی محتوایی، بررسی و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 0.85 بر اساس مکانیک‌ها و 0.92 بر اساس سبک‌های بازی ارزیابی شد. نتایج نشان می‌دهد مکانیک‌های بازی تجربه نقش، رقابت، چالش و جستجو ‌و ‌اکتشاف، بیش‌ترین تناسب را با طراحی بازی رایانه‌ای با هدف اثرگذاری بر هویت نوجوان دارند. همچنین طراحی بازی با هدف مذکور در سبک‌های نقش‌آفرینی و راهبردی، موثرتر و کارآمدتر ارزیابی شد.