تحلیل تطبیقی میزان اثربخشی محتوای دیجیتالی دوره‌های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه‌های ایران، ترکیه و آذربایجان

با بهره‌گیری از ظرفیت شبکه‌های رایانه‌ای برخط و وب، سیر تحول نظام‌های آموزش عالی در جهان به سمت افزایش سهم دوره‌ها و برنامه‌های آموزش الکترونیکی پیش رفته است. از این منظر ارتقای کیفی و کمّی تولید، انتقال و ارزیابی محتواهای برخط متناسب با رویکردهای یادگیری الکترونیکی، به عنوان اولویتی محوری در توسعة کیفی دانشگاه‌ها محسوب می‌شود. به همین دلیل در این مقاله اثربخشی محتوای دیجیتالی دانشگاه‌های منتخب سه کشور ایران، جمهوری آذربایجان و ترکیه در تامین محتوای الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفته است. محتوای الکترونیکی شامل عناصر مختلفی مشتمل بر «تامین نرم‌افزارهای تخصصی»، «تامین نیروی انسانی متخصص»، «تجهیز افزارها و زیرساخت‌های فنّاورانه» است که در نهایت به اثربخشی تولید، انتقال و ارزیابی محتوای دیجیتالی می‌انجامد. از این رو در این پژوهش نخست با بهره‌گیری از مطالعات اسنادی و نظر خبرگان، معیارهای ارزیابی «اثربخشی محتوای دیجیتالی» تعیین و وزن هر یک از معیارها محاسبه شده است و سپس بر اساس مدل حاصل، به شکل میدانی (و با اعزام کارشناس به کشورهای مورد مطالعه) اطلاعات مربوط به این معیارها گردآوری شده است. نتایج این پیمایش نشان می‌دهد که اثربخشی محتوای دوره‌های آموزش الکترونیکی در هر سه کشور، تقریباً در سطح «متوسط» است اگرچه وضعیت دانشگاه‌های ایران وترکیه از آذربایجان بهتر ارزیابی می‌شود. این نتایج نشان‌دهندة چالشی جدّی در مسیر پیاده‌سازی نظام‌های یادگیری الکترونیکی در دانشگاه‌های کشور از بُعد محتوایی است که توجه ویژه برنامه‌ریزان حوزة آموزش عالی را برای ایجاد سازوکارهای توانمندسازی اعضای هیئت علمی، ایجاد زیرساخت‌های محتوایی بر اساس گروه‌های مختلف درسی و ارتقای فرهنگ یادگیری الکترونیکی در میان دانشگاهیان، به منظور ارتقای سطح کیفی و کمّی آمادگی محتوایی در دانشگاه‌های کشور می‌طلبد.