بررسی میزان به کارگیری اصول ترکیب‌بندی زبان بصری در صفحه‌آرایی کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم

پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان به‌کارگیری اصول ترکیب‌بندی زبان بصری در صفحه آرایی کتاب مطالعات پایه نهم انجام شد. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از نوع تحلیل محتوا بود. جامعه آماری پژوهش، کتاب‌ مطالعات اجتماعی پایه نهم هست. این کتاب درسی شامل 3 بخشِ جغرافیا، تاریخ و علوم‌اجتماعی و هر بخش این کتاب، شامل 4 فصل هست. به‌منظور انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد به‌این‌ترتیب که یک‌فصل از بخش جغرافیا و یک‌فصل از بخش تاریخ به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. به علت بالا بودن حجم کتاب و احتمال سوگیری در پاسخ‌های داده‌شده توسط شرکت‌کنندگان پژوهش، بخش سوم کتاب (علوم اجتماعی) حذف گردید. جهت گردآوری داده از چک‌لیست محقق ساخته استفاده شد که اصول ترکیب‌بندی به کار گرفته‌شده در فصل‌ها، کادرها و صفحات موجود درکتاب را موردسنجش قرار داده و سوالات آن توسط معلم‌های هنر، مطالعات اجتماعی و تکنولوژیست‌های آموزشی پاسخ داده شد.جهت تعیین روایی چک‌لیست از نظرات پژوهشگران باتجربه و متخصصین حوزه‌هایی از قبیل دبیران مطالعات اجتماعی، دبیران هنر متوسطه و تکنولوژیست های آموزشی استفاده شد. هم‌چنین پایایی چک‌لیست با استفاده از روش آلفای کرونباخ ارزیابی شد. پس از گردآوری داده‌ها، جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از روش‌های آمار توصیفی(فراوانی و درصد فراوانی) و روش‌های آمار استنباطی(t تک گروهی و روش فریدمن ) استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که هرکدام از 3 اصل تعادل، وحدت و تنوع در برخی کادرها و صفحات در حد متوسط وجود داشته، در برخی کادرها و صفحات بالاتر از حد متوسط و در برخی‌ها پایین‌تر از حد متوسط و به‌صورت معنادار وجود داشته است. هم‌چنین از طرفی نتایج آزمون‌ها نشان داد که میانگین استفاده از سه اصل تعادل، وحدت و تنوع در کل کتاب مطالعات اجتماعی پایه نهم در حد متوسط بوده است؛ اما کتاب بر اساس رتبه‌بندی، بیش‌تر بر پایه اصل وحدت طراحی و خلق‌شده است.