مدل‌سازی ساختاری تفسیری مدیریت ریسک در صنعت ساخت‌وساز ایران

هدف: سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان تنها زمانی می‌تواند باعث رشد اقتصادی شود و دستاورد اقتصادی داشته باشد که تزریق سرمایه و تولید مسکن به‌صورت هدفمند باشد و درنهایت موجب مصرف مسکن شود؛ درصورتی‌که سرمایه‌های وارد‌شده به بخش ساختمان هدایت نشوند، قیمت نهایی مسکن افزایش خواهد یافت و مصرف‌کنندگان واقعی را برای خرید ناتوان‌تر خواهد کرد؛ بنابراین، ورود نقدینگی به صنعت ساختمان نیازمند تدوین استراتژی و سیاست‌گذاری در جهت افزایش نرخ رشد مسکن است. همچنین مدیریت ریسک و شناخت مولفه‌های کلیدی آن منجر به کاهش هزینه‌های ساخت‌وساز و ایجاد یک قیمت مناسب‌ تر در صنعت ساختمان می ‌شود. هدف از پژوهش حاضر شناخت ابعاد و مولفه‌های مدیریت ریسک در صنعت ساخت‌وساز ایران با رویکرد دلفی فازی با مدل‌سازی ساختاری تفسیری و تکنیک دیمتل می ‌باشد.روش‌شناسی پژوهش: روش پژوهش حاضر اکتشافی است و هدف پاسخگویی به سوالات تحقیق است. از بعد نوع تحقیق کاربردی است، زیرا‌که نتایج آن جهت مدیریت ریسک در صنعت ساخت‌وساز ایران کاربرد دارد. نوع روش پژوهش حاضر آمیخته (کیفی-کمی) است. در بعد کیفی با استفاده از روش دلفی فازی به شناسایی ابعاد و مولفه‌های مدیریت ریسک در صنعت ساخت‌وساز در ایران پرداخته است. در بعد کمی با استفاده از تکنیک مدل‌سازی ساختاری تفسیری و دیمتل، با استفاده از نظرسنجی از خبرگان و اساتید دانشگاهی به سطح‌بندی و بررسی شدت ارتباطات میان ابعاد پرداخته شده است.یافته‌‎ها: نتایج نشان می ‌دهد در پایین ‌ترین سطح مدل (سطح سه)، بعد ریسک عوامل سیاسی قرار گرفته است که همانند سنگ زیربنای مدل عمل می‌کند و برای رسیدن به مدیریت ریسک در پروژه ‌های ساخت‌وساز ایران می‌بایست از این عامل شروع  کنیم. همچنین نتایج بررسی شدت ارتباطات میان ابعاد با دیمتل نشان می ‌دهد، بعد ریسک اجتماعی اثرگذارترین بعد، دارای بیش‌ترین مقدار عددی بر اساس مجموع ردیفی (d) است و بدین ترتیب، با نفوذترین بعد در میان ابعاد مورد‌بررسی مدیریت ریسک در صنعت ساخت‌وساز ایران مورد شناسایی قرار گرفته است. همچنین بر اساس (d-r)، کمترین مقدار، بعد ریسک قوانین و مقررات، اثرپذیرترین بعد مدیریت ریسک در صنعت ساخت‌وساز ایران می‌باشد.اصالت/ارزش‌افزوده علمی: پژوهش حاضر از حیث قلمرو موضوعی یعنی در حوزه صنعت ساخت‌وساز ایران و از حیث قلمرو مکانی یعنی شرکت‌های فعال در حوزه صنعت ساخت‌وساز تهران جدید است. شکاف تحقیقاتی که فضای نوآوری را در پژوهش حاضر ایجاد می ‌کند، با توجه به دیدگاه پژوهش عملیات نرم که ابزار برای ساخت مسایلی پیچیده و جدید است، بهره‌ مندی از مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ism) و دیمتل می‌باشد. کمتر پژوهشی به سطح‌ بندی و بررسی شدت اثرگذاری و اثرپذیری مولفه‌های ریسک‌های صنعت ساخت‌وساز پرداخته است.

interpretive structural modeling (ism) of risk management in iran’s construction industry

purpose: investment in the construction industry can only cause economic growth and achieve economic results when capital injection and housing production are targeted and ultimately lead to housing consumption; because if the imported funds are not directed to the building sector, the final price of housing will increase and will make real consumers less able to buy. therefore, the entry of liquidity into the construction industry requires formulation of strategy and policy in order to increase the growth rate of housing. also, risk management and knowing its key components lead to reducing construction costs and creating a more appropriate price in the construction industry. the aim of the current research is to know the dimensions and components of risk management in iran’s construction industry with a fuzzy delphi approach with interpretive structural modeling and dematel technique.methodology: the current research method is exploratory and the goal is to answer the research questions. in terms of the type of research, it is practical because its results are used for risk management in iran’s construction industry. the method of the current research is mixed (qualitative-quantitative). in the qualitative dimension, using the fuzzy delphi method, it has identified the dimensions and components of risk management in the construction industry in iran. in the quantitative dimension, by using interpretative structural modeling technique and dematel, by using surveys of experts and university professors, it has been done to stratify and examine the intensity of relationships between dimensions.findings: the results show that at the lowest level of the model (level three), the risk dimension of political factors is placed, which acts as the cornerstone of the model and to achieve risk management in projects. iran’s construction should start from this factor. also, the results of examining the intensity of relationships between dimensions with dimetal show that the social risk dimension is the most effective dimension, has the highest numerical value based on the row sum (d), and thus, with the most influential dimension among the investigated dimensions of risk management in iran’s construction industry has been identified. also, according to (d-r), the lowest value, the risk dimension of laws and regulations, is the most effective dimension of risk management in iran’s construction industry.originality/value: the current research is new in terms of the subject area, i.e. in the field of the construction industry of iran, and in terms of the location area, i.e. companies active in the field of the construction industry of new tehran. the research gap that creates the space for innovation in the current research, according to the perspective of soft operations research, which is a tool for creating complex and new problems, is the use of interpretive structural modeling (ism) and dematel. less research has been done on leveling and examining the intensity of impact and effectiveness of the components of risks in the construction industry.