تبیین مزیت رقابتی شرکت‌های صادراتی ایران با رویکرد نظریه قابلیت پویا و دوسوتوانی سازمانی

پیچیدگی‌‌های عرصۀ رقابت، درهم‌تنیدگی مرزها و پویایی فضای کسب‌وکار، بنگاه‌ها را به نحوی روزافزون با چالش‌های جدید و غیرمنتظره مواجه کرده است. این وضعیت به گونه‌ای است که کسب مزیت رقابتی برای بنگاه‌ها، بدون وجود یک رویکرد منعطف و سازگار با تغییرات محیطی، بسیار دشوار به نظر می‌رسد. در این راستا، نظریۀ قابلیت‌های پویا بیان دارد که بنگاه‌ها در محیط‌های پیچیده و به سرعت در حال تغییر، نیاز به قابلیت‌هایی پویا برای موفقیت و کسب مزیت رقابتی دارند. از سویی دیگر، مفهوم دوسوتوانی سازمانی نیز برای کار در محیط پرتلاطم کسب‌وکار در جهت حفظ مزیت رقابتی توصیه شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تبیین مزیت رقابتی از طریق تاثیر قابلیت‌های پویا بر مزیت رقابتی، با میانجی‌گری دوسوتوانی سازمانی است. جامعۀ این پژوهش، شرکت‌های صادراتی ایران بودند که برای جمع‌آوری داده‌ها و با استفاده از نرم‌افزار g*power، 78 آزمودنی به عنوان حداقل تعداد نمونه انتخاب شدند. همچنین به منظور بررسی فرضیات، از مدل‌سازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (plssem) استفاده گردید. نتایج حاکی از این امر بود که ابعاد قابلیت‌های پویا (شامل قابلیت درک فرصت‌ها، استفاده از فرصت‌ها و شکل‌دهی مجدد منابع)، هم به طور مستقیم و هم با میانجی‌گری دوسوتوانی سازمانی، بر مزیت رقابتی تاثیر مثبت و معنادار دارد. بر اساس یافته‌های ذکرشده، قابلیت‌های پویا توانایی شرکت را برای بسیج منابع جهت جذب فرصت‌ها و دفع تهدیدها افزایش می‌دهد و با شکل‌دهی مجدد منابع دانش، اکتشاف و بهره‌برداری را نیز تسهیل می‌کند.

Using Dynamic Capabilities and Organizational Ambidexterity to Explain Competitive Advantage in Iranian Export Companies

The rapid and continuous development of markets and competitions has changed the boundaries and dynamics of the business environment. Therefore, firms have increasingly confronted with unexpected challenges. The theory of dynamic capabilities states that firms require dynamic capabilities to success and gain competitive advantage in rapidly changing complex environments. The purpose of this study is to quantify the effect of dynamic capabilities on competitive advantage through organizational ambidexterity mediation. Organizational ambidexterity is considered as a new managerial structure, which is discussed for the competitive advantage and survival of companies and is obtained through the efforts of organizations to exploit and explore opportunities. In this research, a questionnaire was developed to collect data and the sample size was suitable for 78 subjects using G*Power software. Research data collected from Iranian export companies. Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLSSEM) was used to measure the effects of variables. The paper argues that dimensions of dynamic capabilities including sensing, seizing, and reconfiguring have a positive significant effect on competitive advantage, both directly and through organizational ambidexterity. Based on the results, all research hypotheses were accepted at a minimum level of 95% confidence. This research showed that dynamic capabilities have a positive impact on gaining competitive advantage. In addition, higher dynamic capabilities will facilitate the company’s ability to mobilize resources to attract opportunities and eliminate threats and help to reconfigure knowledge resources to explore and exploit.