تحلیل تاثیر تجارت بر پراکندگی قدرت انحصاری صنایع در ایران

پراکندگی قدرت انحصاری بین صنایع، مستقل از قدرت انحصاری هر صنعت می‌تواند موجب تخصیص ناکارای منابع گردد و  از جمله راهکارهای شناخته شده برای کاهش قدرت انحصاری و پراکندگی آن، افزایش تجارت است. لذا بررسی تاثیر تجارت بر قدرت انحصاری صنایع و پراکندگی قدرت انحصاری بین صنایع از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این مقاله ارزیابی تاثیر تجارت بر پراکندگی قدرت انحصاری صنایع در ایران در قالب یک مدل پانل دیتا صورت می‌گیرد. این مدل پراکندگی قدرت بازار صنایع را تابعی از پراکندگی شاخص بازبودن درجه اقتصاد (نسبت تجارت به تولید)، پراکندگی بهره‌وری کل عوامل تولید، نرخ تعرفه در نظر می‌گیرد. همچنین اطلاعات و داده‏های مورد نیاز نیز از طرح کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر مرکز آمار ایران و گمرک ج.ا.ا برای دوره 1374 تا 1392 فراهم شده است. یافته‌ها: تجارت رابطه غیرمستقیمی با پراکندگی قدرت بازار دارد به این معنا که با افزایش تجارت یا پراکندگی آن، پراکندگی قدرت بازار کاهش می‌یابد که خود عامل بهبود تخصیص منابع و در نتیجه افزایش بهره‌وری عوامل تولید است. لذا سیاست‌هایی که منجر به افزایش حجم تجارت گردد پراکندگی قدرت انحصاری صنایع را کاهش می‌دهد. همچنین افزایش بهره‌وری، پراکندگی قدرت انحصاری صنایع را کاهش می‌دهد. نکته پایانی آنکه نرخ تعرفه تاثیر معنادار و مستقیمی بر پراکندگی قدرت بازار ندارد.

Analyisis of the Impact of trade on the Dispertion of Monopoly Power in Iran’s Manufacturing Sector

Dispersionof monopoly power between industries, regardless of the monopoly power of each industry can lead to inefficient allocation of resources and one of the known strategies to reduce monopoly power and its dispersion is the expansion of trade.Therefore, it is very important to study the impact of trade on monopoly power and monopoly power dispersion. The impact of trade on the dispersion of monopoly power is evaluated in the form of a data panel model. This model considers the dispersion of industrial monopoly power as a function of the dispersion of the degree of openness of the economy(Ratio of Trade to production),the dispersion of total factor productivity and the tariff rate. Also, data have been provided by the survey on Manufacturing establishments with 10 and More Workers of Iran’s Statistics Center and Islamic Republic of Iran Customs for the period 1995 to 2013.Findings: Trade has an indirect relationship with the dispersion of market power which in turn improves the allocation of resources and thus increases the productivity of factors of production. Therefore, policies that increase trade volume reduce the dispersion of industry monopoly power. Increasing productivity also reduces the dispersion of industry monopolies. Finally, the tariff rate does not have a significant and direct effect on the dispersion of market power.