تنظیم گری و تمرکز در صنعت خودروسازی ایران

با توجه به فضای غیررقابتی حاکم بر صنعت خودروسازی ایران، مطالعه حاضر تلاش می کند تا با بررسی وضعیت تمرکز در بازار خودرو، میزان اثربخشی تصمیمات نهاد تنظیم گر شورای رقابت را مورد ارزیابی قرار دهد. بر این اساس و با توجه به نتایج حاصل از محاسبه شاخص های ضریب تمرکز بازار، هرفیندلال هیرشمن، هال تایدمن و آنتروپی نسبی، می توان گفت که شدت تمرکز بازار خودرو سواری کشور طی دوره تنظیم گری شورای رقابت (13981390) نسبت به دوره 13901375 تغییر چندانی نداشته و همچنان این بازار به شدت انحصاری و متمرکز است. همچنین و بر اساس شاخص های ضریب جینی و ضریب تغییرات، به دلیل ورود بنگاه های تولیدی کوچک و عدم تغییر معنادار سهم بازاری دو بازیگر اصلی بازار خودرو ایران (شرکت های ایران خودرو و سایپا)، نابرابری و شدت پراکندگی سهم بازاری، در بازار خودرو ایران به صورت محسوسی طی این دوره افزایش یافته است. در این راستا، می توان از: 1 نبود ظرفیت های قانونی لازم جهت دخالت شورای رقابت در سیاست های تجاری و صنعتی، 2 ماهیت مدیریت دولتی صنعت خودرو، 3 حذف رقبای خارجی از طریق موانع تعرفه ای و غیرتعرفه ای و 4 حمایت های غیرهدف مند، نامحدود، غیرمشروط و غیرتنازلی دولت از صنعت خودرو، به عنوان اصلی ترین دلایل عدم موفقیت شورای رقابت در حذف موانع اصلی عنصر رقابت در صنعت خودرو کشور نام برد.

Regulatory and Concentration in the Iranian Automotive Industry

According to the noncompetitive environment in the Iranian automotive industry, this study evaluates the effectiveness of the decisions of the National Competition Council by investigating the concentration on the car market in Iran. Calculation of the indexes of Concentration Ratio (CR), HerfindahlHirschman (HHI), HallTideman (HTI) and Relative Entropy (ER) showed that the intensity of the concentration of the country’s car market has not changed much during the period of regulatory of National Competition Council (20112019) compared to the period 19962011 and this market is still highly monopolized and concentrated. In addition, based on indexes of Gini coefficient (GC) and coefficient of variation (CV), inequality and the intensity of market share dispersion has increased significantly in the car market during this period. This issue is rooted in the fact that the entry of small manufacturing firms has not significantly changed the market share of the two dominant players in the automotive market (Iran Khodro and Saipa). The main reasons for the this failure of the National Competition Council are 1 Lack of legal capacity to involve the National Competition Council in trade and industrial policies, 2 The nature of public management of the automotive industry, 3 Elimination of foreign competitors through tariff and nontariff barriers, 4 Nontargeted, unlimited, unconditional and nondiscounting support to the automotive industry.