بررسی فراینده تنشی معنا در حکایت و تمثیل های مقالات شمس بنا بر رویکرد معناشناسی گفتمان

هدف این مقاله بررسی حکایات و تمثیل‏ها برای دستیابی به الگو یا الگوهای حاکم بر فرایندهای معنایی کنشی و تنشی بنا بر روش نشانه‌معناشناسی در بستر مقالات شمس تبریزی است، از این جهت، نخستین کوشش به‌شمار می‌آید. مقصود از حکایات و تمثیل‏ها، روایت‏ها و گفتارهایی است که شمس تبریزی برای تایید کلامش ذکر کرده‏است. روش نشانه‌معناشناسی در پی تجزیه و تحلیل گفتمان برای پی بردن به شرایط تولید و دریافت آن است. نشانه‌معناشناس با مجموعه‏ای معنادار روبه روست که در مرحلة نخست فرضیه‌های معنایی و نوع ارتباط آنها با یکدیگر را در نظر می‌گیرد سپس، به جست‌و‌جوی صورت‏هایی که با این فرضیه‌های معنایی مطابقت دارند، می‌پردازد تا اثبات آن فرضیه‌ها میسر شود. فرضیة پژوهش حاضر این است که فرایند معنایی حکایات و تمثیل‏ها در مقالات شمس نظام کنشی را به تنشی تبدیل می‌کند و با برقراری تعامل بین ابعاد فشاره‏ای (عاطفی، درونی) و گسترهای (شناختی، بیرونی)، فضایی سیال می‌آفریند که خلق معنایی بدیع و نو را ممکن می‌سازد. در این فرایند حضور حسی‏ ‏ادراکی کنش‏گر و در مرحلة بالاتر گفته‌پرداز به تنش بین ابعاد فشارهای و گسترهای نیرویی می‌بخشد که برونه‌های زبان را از درونه‌های رایج، تهی می‌کند و به جای آن درونه‌هایی متفاوت قرار می‌دهد.