نگاهی به مسئله «متابعت» در مقالات شمس تبریزی

نام و یاد شمس و مولانا، چنان لازم و ملزوم یکدیگر شده که خواه ناخواه ذکر یکی، نام و یاد دیگری را به خاطر می‌آورد. این دو عارف کامل، چنان شیفته و مجذوب هم می‌شوند، که نام و افسانه‌شان حتی از عشاق نامدار هم بیشتر بر زبان‌ها جاری می‌شود. در این داستان، گویی شمس نقش پررنگ‌تری دارد؛ زیرا اوست که با اعمال و اقوال نامتعارف خود آتش در هستی مولانا می‌زند و وی را شوریده و شیدا می‌کند. مقالة حاضر به بررسی موضوع «متابعت» و دلایل تکرار آن در مقالات شمس پرداخته است. شمس در جاهای مختلف مقالات به تعریف «متابعت» می‌پردازد، خود را متابع پیامبر معرفی می‌کند و بر افراد یا جریان‌هایی که در متابعت پیامبر نبوده‌اند، انتقادات تندی وارد می‌کند. شمس در حالی این انتقادات را بر این افراد و عارفان وارد می‌کند که در جاهای دیگر مقالات، به دفاع از آنها برخاسته است. مقالة حاضر با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی دلایل تکرار اظهار متابعت شمس در مقالات می‌پردازد و در پایان، نتیجه می‌گیرد که این اظهار متابعت، به صورت ناخودآگاه و غیرمستقیم، اهدافی چون دفع تهمتِ الحاد و تکفیر داشته است.