تشابه و تمایز اندیشه‌های عرفانی شمس و مولانا

مثنوی، روایتی منظوم و شرحی از سخنان شمس، که با تجربیات روحی مولانا عجین شده است. مقالات شمس نیز یادگار گرانبهایی است که از شمس، این عارف شوریده، بر جای مانده است که سخنان جسته و گریخته‌ای است که توسط شاگردان شمس به تاکید بهاولد جمع‌آوری شده است. با مطالعة این کتاب و سخنرانی‌ها و تطبیق آن با مثنوی، می‌توان قدرت نفوذ و تاثیر شمس بر مولانا را دید؛ چرا که مطالب مقالات و بسیاری از داستان‌ها و تعبیرات مثنوی در آن منعکس شده است. در این که مولانا پیرو و مرید شمس بود جای هیچ شکی نیست، چرا که مولانا با حضور شمس، زندگی خود را دگرگون کرده و همة امور زندگی خود را در جهت رضا و خشنودی شمس تنطیم می‌کند، اما به همة این ارادت و پیشروی با توجه به آثارش، می‌توان نقطه‌های مقابل و و موافق را شاهد شد.