سنجش تاب‌ آوری بافت فرسوده در برابر زلزله (نمونه مطالعاتی: بافت فرسوده قصرالدشت)

شهر شیراز مرکز استان فارس در جنوب ایران قرار دارد. با توجه به اینکه گسلی بنیادی در نزدیکی شهر شیراز عبور می نماید، این مهم، شهر را در معرض خطر زلزله قرار داده است. اینک در این مقاله، چگونگی و میزان تاب‌آوری محدوده ی بافت فرسوده محدوده قصرالدشت شیراز در برابر زلزله با هشت معیار شامل، مصالح ساختمانی، قدمت ساختمان، تعداد طبقات، تراکم ساختمان، تراکم جمعیت دسترسی به فضای باز، کیفیت ابنیه و مساحت قطعات، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و به دو صورت اسنادی و پیمایشی انجام شده است. نتایج حاصل از تحلیل یافته‌ها، بیانگر آن است که میزان تاب‌آوری بافت فرسوده در برابر زلزله، نامناسب است. بطوری که با توجه به شاخص مصالح ساختمانی و اهمیت آن در برابر زلزله، بالاترین ضریب امتیاز را این شاخص به خود اختصاص داده و برابر با بیشتر از دیگر معیارها، میزان تاب‌آوری ساختمان در برابر زلزله را نشان می‌دهد، چنانکه هرچه در سازه از مصالح بادوامتر استفاده شده باشد، میزان تاب‌آوری آن در برابر زلزله افزایش می یابد. در اولویت دوم، کیفیت ابنیه قرار دارد که امتیاز این معیار در این پژوهش معادل 232/0 بوده و بالاخره کمترین امتیاز را مساحت قعلعات 038/0به خود اختصاص داده است. در عین حال نتایج پژوهش بیانگر آن است که عدم توانایی مالی ساکنان برای بهسازی و نوسازی ابنیه، روند تخریبی بناهای موجود در بافت فرسوده را در سال های اخیر تشدید کرده، که با توجه به زلزله خیز بودن منطقه، می بایست به ارتقای شرایط کیش سکونت در این محدوده اقدام گردد. از این رو توجه بیش از پیش به مفهوم تاب آوری کالبدی برای بالا بردن توان شهر در برابر خطر زلزله به ویژه در بخش های شمالی و جنوب شرق ناحیه بافت فرسوده ضروری می باشد.