پرتوگیری بافت پستان و غده تیروئید و ارزیابی خطر القای سرطان اضافی ناشی از آزمون های توموگرافی کامپیوتری ریه

زمینه و هدف: آزمون های توموگرافی کامپیوتری ریه (lungct) جزء آزمون های رایج پرتوتشخیصی بوده و پرتوگیری مستقیم بافت پستان و غده تیروئید بیماران را به همراه دارد. اطلاع از مقادیر دوز دریافتی این بافت ها و تخمین خطر القای سرطان ناشی از آن حائز اهمیت بوده و می تواند بعنوان یکی از سیاست های ایمنی پرتویی در مراکز ct مورد توجه قرار گیرد. هدف از مطالعه حاضراندازه گیری دوز دریافتی بافت پستان و غده تیروئید و تخمین خطر القای سرطان اضافی در آزمون های lung ct می باشد. مواد و روش‌ها: پس از کسب مجوز اخلاق (ir.dums.rec.1397.053) و اعمال معیارهای ورود و خروج، تعداد 20 بیمار مونث بالای 18 سال مراجعه کننده جهت انجام lung ct به مرکز ct-scan بیمارستان گنجویان دزفول برای ورود به مطالعه انتخاب گردید. اندازه گیری های دوز با استفاده از تراشه های tld انجام شد. در زمان انجام آزمون، 4 تراشه روی غده تیروئید و هر پستان قرار داده شد و سپس تراشه ها در دستگاه tld-reader خوانش شدند و با توجه به منحنی کالیبراسیون تراشه ها، دوز سطحی پوست محاسبه گردید. بعد از اعمال ضرایب اصلاحی و تبدیل دوز سطحی به دوز ارگان، براساس مدل محاسبه خطر توصیه شده در گزارش beir-vii و سن بیماران، خطر القای سرطان اضافی پستان و غده تیروئید تخمین زده شد. در این مدل باتوجه به دوز جذبی ارگان و سن بیماران خطر القای سرطان اضافی در جمعیت 100،000 نفری قابل تخمین است. یافته‌ها: میانگین سن بیماران 6/13±5/40 سال بود. مقادیر دوز دریافتی بافت پستان و غده تیروئید بیماران به ترتیب 6/12±5/40 و 3/8±7/18 میلی گری بدست آمد. رابطه مستقیمی بین مقادیر دوز دریافتی بافت پستان و غده تیروئید با افزایش سن بیماران و مخصوصا طول ناحیه اسکن و کمیت dlp (حاصل ضرب طول مقطع پرتو ایکس و دوز ورودی پوست) مشاهده شد. براساس مدل تخمین خطر beir-vii و سن بیماران، میانگین خطر القای سرطان اضافی برای غده تیروئید 19 مورد و بافت پستان 126 مورد در هر 100،000 اسکن ریه تخمین زده شد. نتیجه‌گیری: مقادیر دوز دریافتی بافت پستان و غده تیروئید در مطالعه حاضر به ترتیب بیشتر از 46/14 و 16 میلی گری گزارش شده در مطالعات مشابه است لذا بهینه سازی پروتوکل lung-ct در مرکز مورد بررسی ضروری به نظر می رسد. همچنین باتوجه به تعداد پایین سرطان های اضافی القا شده می توان نتیجه گرفت که خطر ناشی از یک آزمون lung-ct با اندیکاسیون بالینی بسیار پایین تر منافع آن است.