مقایسه بین روش­های متداول تجزیه خوشه­ای جهت شناسایی کانال­های مدفون

‌کانال های مدفون به دلیل داشتن تخلخل و تراوایی بالا از مکان های دارای پتانسیل برای پی جویی مخازن هیدروکربوری محسوب می شوند. همچنین شناسایی کانال های مدفون برای درک بهتر شرایط رسوب‌گذاری و توالی چینه شناسی بسیاربا اهمیت می باشد. از میان روش های مختلف شناسایی کانال های مدفون می توان به اعمال فیلترهای مختلف بر داده های لرزه ای، استخراج نشانگرهای لرزه ای، آنالیز چندنشانگری و تلفیق آن ها با روش های تجزیه خوشه ای اشاره کرد. در این پژوهش ابتدا یک افق لرزه ای درمحدوده مورد مطالعه از مکعب لرزه ای یکی از میادین جنوب غربی ایران، جدا و به طور کیفی تفسیر شده است. سپس با محاسبه تعدادی از نشانگرهای حساس به کانال ها و رسوبات آن ها، مناسبترین نشانگرها برای شناسایی و تفکیک کانال از سایر پدیده های زمین شناختی انتخاب شدند. در ادامه، با استفاده از روش‌های نگاشت‌های خودسازمان ده (som) و روش های تجزیه خوشه ای بدون نظارت از جمله روش های kmeans و fuzzy cmeans، نشانگرهای لرزه ای مناسب که قدرت تفکیک کانال را دارند به عنوان ورودی انتخاب شده و برای تعداد خوشه های 20، 12، 9 و 6 تایی، مقایسه ای بین روش های خوشه بندی یاد شده صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که به طور کلی هر سه روش قابلیت تفکیک کانال را از سایر پدیده ها دارند. وقتی که تعداد خوشه ها برابر با 20 و 12 خوشه در نظر گرفته شده است روش fuzzy cmeans بهتر از سایر روش ها توانسته است، مسیر کانال را با یک خوشه منحصربفرد از سایر پدیده ها تفکیک نماید. زمانی که از خوشه بندی 9 تایی استفاده شده است، هر سه روش از عملکرد مشابه ای برخوردار هستند. در نهایت در حالتی که از خوشه بندی 6 تایی استفاده شده است، روش kmeans دارای عملکرد بهتری می باشد.