تحلیل پارادوکس قدرت و استقلال دانشگاه‌ها در قاب حکمرانی آموزش‌عالی

گفتمان استقلال دانشگاه‌ها به‌سان جزء ماهوی و لاینفک دانشگاه‌ها تحت تاثیر قدرت‌های حاکم رنگی متفاوت به خود می‌گیرد. در این راستا، هدف از پژوهش، تحلیل رابطه قدرت و استقلال دانشگاه‌ها در حکمرانی نظام آموزش‌عالی بود. این پژوهش کیفی در دو گام نگاشته شد. در گام نخست با استفاده از روش مرور نظام‌مند، کلیدواژه‌های تخصصی چون؛ استقلال دانشگاهی (university autonomy)؛ استقلال آکادمیک (autonomy academic) در پایگاه‌های علمی داخلی؛ مگیران، نورمگز، پرتال جامع علوم انسانی و پایگاه‌های علمی خارجی؛ science direct، springer، wiley online library، eric، sage journals، emerald در بازه زمانی (1380-1399) و (2000-2020) جستجو به‌عمل آمد. از میان، 69 منابع، 28 منبع پژوهشی مورد بررسی قرار گرفت. در گام دوم، با به‌کارگیری روش بازخوانی انتقادی بر اساس یافته‌های مرور نظام‌مند، یافته‌ها در راستای پرسش پژوهش با رویکرد تحلیل مفهوم بازکاوی شدند. در یافته‌ها رابطه پارادوکسیکال در قالب یک پیوستار تنظیم شد که در یک سو، رابطه قدرت و دانشگاه‌ها ایجابی (با اعطای استقلال و خودمختاری به دانشگاه) و سوی دیگر پیوستار رابطه قدرت و دانشگاه‌ها سلبی (فقدان استقلال دانشگاه) ترسیم شد. هر دو سر پیوستار در سه لایه؛ علمی آکادمیک، سکانداری و ماهوی مورد بازشناسی و تحلیل قرار گرفتند. علاوه بر این، بر اساس اطلاعات بین‌المللی وضعیت استقلال دانشگاه‌ها در 24 کشور اروپایی در سه سطح استقلال کم، استقلال متوسط و استقلال زیاد دسته‌بندی به عمل آمد که از این میان، بالاترین میانگین با 5/94 درصد مربوط به کشور انگلستان و کمترین میانگین با 5/42 درصد مربوط به کشور فرانسه می‌باشد.