مولفه‌ها و مبانی اخلاق پژوهشی در پژوهش‌های دانشگاهی

اخلاق پژوهش، بخشی از اخلاق حرفه ای ناظر بر رعایت اصول اخلاقی در یک پژوهش است. پژوهش های دانشگاهی در انواع توسعه ای، نظری و کاربردی صورت می گیرد. فرایند پژوهش یک فرایند علمی و زمان بر بوده و حاصل آن خلق ایده، محصول، نظریه، سیاست و توصیه‏ی کاربردی است. ترکیب کارآمد نهاده های تحقیق علاوه بر خبرگی و مهارت مجری تحقیق نیازمند به‌کارگیری دستورات و هنجارهای اخلاقی متناسب با موضوع پژوهش است. دانشگاه ها به‌عنوان مراکز اصلی تولید دانش متکی به فرایندهای منظم آموزش و پژوهش هستند. این مقاله بر پژوهش و روندهای اخلاقی حاکم بر آن تمرکز می‌یابد و به دنبال پاسخ به سوالات زیر است مولفه‌های اخلاق پژوهش کدام‌ هستند؟ و تبعات رعایت اخلاق پژوهش کدامند؟ روش پژوهش، اکتشافی است. این پژوهش با استناد به مطالعات پیشین، تعامل مناسب بین مجری اصلی پژوهش و سایر اعضای گروه تحقیق، توجه به حق تقدم ایده پردازی یا مسئله یابی در یک فرایند پژوهشی، همکاری و هماهنگی بین اعضا، لزوم ایفای به‌موقع وظایف و تعهدات پژوهشی، زمان بندی درست مراحل اجرایی، بودجه بندی مناسب بر اساس تخصص، مهارت و شدت فعالیت پژوهشی اعضا، گزارش بی طرفانه و بدون سوگیری نتایج، رعایت حقوق مادی و معنوی طرفین قراردادهای پژوهشی، خودداری از دست‌کاری در داده ها و نتایج حاصله، نظارت کمیته های اخلاق و معاونت‌های پژوهشی بر روند اجرای تحقیق به‌صورت غیرجانبدارانه را ازجمله مولفه‌های اخلاقی در پژوهش های علمی می‌داند.