معناشناسی اسماء و صفات الهی در اندیشه علامه طباطبایی

علامه طباطبایی یکی از نمایندگان مهم الهیات اثباتی در جهان اسلام است. ایشان با تکیه بر مبانی وجودشناختی الهیات اثباتی، بر اطلاق صفات به ذات مقدس الهی تاکید می‌ورزد و آن را مصداق کامل خروج از دو حد تشبیه و تعطیل و به عبارتی اثبات بلاتشبیه می‌داند؛ لیکن وی در این موضع، دو ایستار دارد. علامه در ایستار اول، دیدگاه فلاسفه را در توانایی سلب نواقص از مفاهیم و امکان تصور درست و مطابق با واقع از صفات مطرح می‌کند؛ اما در ایستار دوم و در بیانی دقیق‌تر، با اشاره به نقص ذاتی مفاهیم و نیز ناتوانی ذهن انسان در تجرید نقایص از مفاهیم، توصیف ذات لایتناهی الهی را با این مفاهیم متصوَّر و قابل‌درک دارای اشکال می‌داند، هرچند به جهت مبانی وجودشناختی خاص خویش، اصل صفات را به حق‌تعالی نسبت می‌دهد. در این پژوهش، با ارزیابی مقایسه‌ای دو ایستار مذکور به گونه تطبیقی و تحلیلی، نحوه و میزان موفقیت آن‌ها در برون‌رفت از لغزشگاه‌های تشبیه و تعطیل و نیز نوآوری علامه طباطبایی در این زمینه واکاوی شده است.