کارکردها و پیامدهای دیدگاه‌ علامه طباطبایی در اخلاق از منظر ادراکات اعتباری

در حوزه معرفت‌شناسی فلسفی، علوم و ادراکات، یا حقیقی هستند یا اعتباری. در تعریف فلسفی، ادراکات حقیقی، از حقایق خارجی حکایت می‌‌کنند که برآیند فعل و انفعالات میان مادّه خارجی با حواس انسان هستند، درصورتی‌که ادراکات اعتباری از خارج حکایت نمی‌‌کنند، بلکه مقام این نوع ادراکات، مقام فرض، آفرینش، قرارداد و جعل است. درواقع، ادراکات اعتباری افکار مابین طبیعت انسانی و خواص و آثار تکوینی هستند. نظریه ادراکات اعتباری برای اولین مرتبه توسط علامه طباطبایی مطرح شد و از ابتکارات مبتنی بر رئالیسم تعاملی است، طبق این نظریه، دریافت ما در تعامل با واقعیت تصحیح می‌شود و تکامل می‌‌یابد. طرح ادراکات اعتباری نتیجه مواجهة علامه با مسئله تکثّر ادراکات است که بر اساس آن، ادراکات انسان تکثیر می‌‌یابد و به‌تبع آن، ماهیت گزاره‌های اخلاقی تبیین می‌‌شود. طبق این فرض، استدلال علامه برای اعتباری ‌بودن حُسن و قبح و نفوذ احساسات در اعتباریات، ناخودآگاه به نسبیت‌گرایی هنجاری منجر می‌‌شود. در این پژوهش بر آنیم تا این مبحث را از جنبه مهم و درعین‌حال مغفول دیدگاه علامه طباطبایی در زمینه ادراکات اعتباری و به‌ویژه گزاره‌های اخلاقی، مورد بحث و بررسی قرار دهیم. ضمن اینکه علامه طباطبایی در برخی از منابع، نظریه نسبیت‌گرایی اخلاقی را فاقد اعتبار می‌داند. در مقاله حاضر با روش اسنادی به دنبال بررسی کارکردها و پیامدهای دیدگاه علامه طباطبایی در اخلاق از منظر ادراکات اعتباری هستیم.