نقد علامه طباطبایی بر جمع میان عرفان، برهان و قرآن در اندیشه ملاصدرا

بسیاری از متفکران و پژوهشگران در حوزه فلسفه اسلامی، وجه تمایز میان حکمت متعالیه ملاصدرا و دیگر مکاتب فلسفه اسلامی را عملکرد ملاصدرا یا دست‌کم تلاش وی برای جمع میان سه مشرب فلسفی، عرفانی و قرآنی می‌دانند که ملاصدرا در آثار خود تلاش کرده است به آن نائل آید. در کنار موافقانی که روش ملاصدرا با خود همراه ساخته است، مخالفانی نیز به چشم می‌خورند که نه‌تنها جمع میان عرفان، برهان و قرآن را نادرست می‌پندارند بلکه فراتر از آن، اساساً آن را امری ناممکن و از زمره محالات تلقی می‌کنند. علامه طباطبایی که خود از زمره شارحان حکمت متعالیه محسوب می‌شود، صراحتاً تلاش ملاصدرا را برای جمع میان سه مشرب فلسفی، عرفانی و قرآنی بی‌نتیجه می‌داند و معتقد است او نتوانسته است اختلاف میان این سه مشرب را از میان بردارد. علاوه بر این، وی معتقد است هرکس تلاش کند این اختلاف را از بین ببرد بیشتر اختلافات را دامن خواهد زد. علامه طباطبایی جمع میان عرفان، برهان و قرآن را ناممکن و نشدنی می‌داند چنانکه هرکس بخواهد دو ضلع اضلاع مثلثی را به هم نزدیک کند، ضلع سوم را از آن‌ها دورتر می‌سازد.