واکاوی فلسفی، کلامی علامه طباطبایی در باب دعا و تاثیر آن

علامه طباطبایی ماهیت «دعا» و نحوه­ی «تاثیر» آن در نظام خلقت را از منظر فلسفی و کلامی مورد تتبع قرار داده ­است. به نظر ایشان، دعا یک ابزار موثر در جهان است که مقوم معنایی آن جلب‌توجه دعوت شونده به سمت دعاکننده است و سوال و درخواست داعی می­تواند یکی از غایات دعا باشد، نه خود دعا. فرآیند استجابت، به‌عنوان تعبیری از تاثیر دعا به‌صورت نظام­مند، بدون تعارض با دیگر اسباب خلقت در مراتب طولی عالم خلقت، مورد تبیین است. از سوی دیگر نظام علیت به‌عنوان قانون لایتغیر خلقت و معجزه، به‌عنوان پدیده­ای که با اسباب غیرعادی محقق می­شود، هیچ ناسازگاری با تاثیر دعا ندارد و دعا خود یک علت است که معالیلی ازجمله تاثیراتش در نظام خلقت دارد.