بررسی مقایسه ای تفسیر «سوره فجر» در تفاسیر المیزان و نمونه

لغت تفسیر که در منابع مختلف و موثق، به معنای توضیح دادن و شرح دادن مطلبی با هدف واکاوی مفهوم یک جمله تعریف شده است، اصطلاحاً بر شروحی دلالت دارد که غالباً در جهت فهم معانی قرآن کریم کاربرد داشته و استفاده می شود. نزول و گسترش معجزه قرآن کریم در جوامعی که مردمانی از هر فرهنگ، علم و شناختی با آن سروکار دارند و روشن نمودن اهداف و مقاصد آیات برای مخاطبان متفاوت این کتابِ پر از رمز و رازهای حیاتی، عالمان و واعظان آگاه به این حوزه را بر آن داشت تا آثاری گرانقدر و قابل را در این حوزه بیافرینند و این امر از گذشته های دور ادامه یافته تا به امروز که تفاسیر متعدد و گرانبهایی چون تفسیر المیزان اثر علامه محمدحسین طباطبایی و تفسیر نمونه به قلم آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی به رشته تحریر درآمده است. پژوهش حاضر کوشیده است با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، دیدگاه علامه طباطبایی و دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی در باب تفسیر آیات نخست سوره «فجر» (آیات یک الی پنج) را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. در بیان وجوه تشابهات و تفاوت ها در دو اثر مذکور می توان گفت: دو تفسیر گرانبهای «المیزان» و «نمونه» پس از بیان مکی یا مدنی بودن سوره ها، به روایات وارده از سوی مفسران معروف و مشهور پیشین در تبیین آیات و همچنین به جنبة اجتماعی و پیام های تربیتی و نکته های اخلاقی نهفته در آیات مذکور، توجه خاص و ویژه ای داشته ا ند. علامه طباطبایی در تفسیر خود، با تکیه بر فهم و برداشتی که در پرتو آیات و معارف خودِ آن آیات نهفته است علاوه بر تفسیر لغوی، به ذکر نکات بلاغی و ادبی که در ترجمه و تفسیر، راهنما و کمک حال مخاطب است پرداخته، اما تفسیر نمونه به ارائه توضیحاتی کلی و با روشی تحلیلی و با زبانی رسا و فصیح به تببین مسائل زندگی انسان پرداخته است.