بررسی خطاهای نگارشی فارسی آموزان در کاربرد همایندهای زبان فارسی

یکی از مسائل مهم در امر آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان، آموزش واژگانی است که تمایل به هم نشینی با یک دیگر در بافت زبانی مشخصی دارند؛ از این واژگان ذیل عنوان «واژگان همایند» یاد می شود. اهمیت این امر تا بدان جاست که پژوهشگران حوزۀ زبان شناسی آن را ملاک شناسایی گویشور بومی از غیربومی ارزیابی می کنند. از این رو در این جستار برآنیم با تحلیل خطاهای همایندی واژگان در نگارش های فارسی آموزان، ضمن شناسایی و معرفی این نوع از خطاها، اهمیّت کاربرد شکل درست آن ها را در زبان فارسی نشان، و افزون بر آن راهکارهایی را برای کاهش این گونه خطاها پیشنهاد دهیم. بر این اساس، در پژوهش حاضر به این پرسش ها پاسخ می دهیم: کاربرد نادرست همایندهای زبان فارسی در نگارش های فارسی آموزان چگونه است؟ مشکل سازترین نوع همایندهای زبان فارسی برای فارسی آموزان کدامند؟ و مهارت زبانی فارسی آموزان تا چه اندازه بر توانش همایندگزینی آنان تاثیرگذار است؟ در این پژوهش 300 متن نگارشی فارسی آموختگانی از دو مرکز آزفای دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه فردوسی مشهد را بررسی کرده ایم. روش کار توصیفی تحلیلی است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که نوع و بسامد خطاها ارتباط مستقیم با سطح زبانی فارسی آموزان دارد و نیز برخی از خطاها متاثر از زبان مادری است. بر این اساس بیش ترین خطاهای همایندی در سطح پایه، عدم کاربرد حروف اضافۀ مناسب فعل و همچنین عدم تطبیق نهاد با شناسۀ فعل است. بیش ترین خطاها در سطح پیشرفته نیز نخست عدم تشخیص فعل های التزامی در جمله هایی است که فعل های التزامی ساز دارند، و دیگر عدم به کارگیری درستِ همایندهای فعل های مرکب است