ایدئولوژی و آموزش زبان فارسی در ایران: گفتمان‌شناسی انتقادی هویت ایرانی در کتاب لذت خواندن بر پایه الگوی ون‌دایک (2006(

هر متنی بازتاب ایدئولوژی نویسنده و جامعه‌ی پیرامون او است. کتا‌ب درسی نیز به عنوان مهم‌ترین ابزار آموزشی و رسانه‌ای برای معرفی جامعه زبان هدف از این قاعده مستثنی نیست. پیشینه‌ی پژوهش‌های انجام شده در حوزه تحلیل ایدئولوژی‌های موجود در کتاب‌های درسی نشان می‌دهد که قریب به اتفاق این مطالعات مبتنی بر آموزش زبان انگلیسی هستند. با توجه به گسترش روزافزون آموزش زبان فارسی و موقعیت حساس کشور ایران در جهان، چگونگی بازنمایی هویت ایرانی در کتاب‌های درسی اهمیت پیدا می‌کند. بر این اساس، در این پژوهش با انتخاب رویکرد ون‌دایک و با تکیه بر سه مفهوم کلیدی «مربع ایدئولوژی»، «طرح‌واره هویت گروه» و «راهبردهای بازنمایی ایدئولوژی»، کتاب لذت خواندن1(صحرایی و همکاران، 1395) از حیث متن و تصویر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که این کتاب از طریق تاکید بر سه مقوله «منابع»، «فعالیت‌ها» و «عضویت» هویت ایرانی را به نمایش گذاشته و جز موارد اندکی تاکید بر نکات منفی یا رفع تاکید از نکات مثبت گروه «آن‌ها»، با همین دو مقوله بر نکات مثبت این گروه تاکید کرده است. بدین ترتیب، کتاب لذت خواندن1در بازنمایی هویت ایرانی عملکرد موفقی داشته و با اهداف آموزش یک زبان که معرفی ابعاد مختلفی از جامعه زبانی را نیز در پی دارد، منطبق است