راهبرد و راهکارهای مقاومت منفی در ارتباط با بیگانگان از دیدگاه آیات و روایات

دین اسلام برای حفظ، پایداری و استقلال فرهنگ جامعه دینی، دو راهبردِ ایجابی و سلبیِ کلان با راهکارهایِ مناسب و فراگیر طراحی کرده است. از یک سو با راهبرد ایجابیِ «تولّى»، درصدد ایجاد همگرایى، همبستگى، یگانگى، مقاوم‌سازی و مصون‌سازی فرهنگ و جامعه اسلامی از درون است و از سوى دیگر، با راهبردِ سلبیِ «تبرّى»، درصدد ایجاد واگرائی با بیگانگان ، تحریمِ بیگانگان، ایجاد مرزهای اجتماعی و فرهنگی، پیش‌ گیری از نفوذ، اثرگذاری و سلطه بیگانگان، و صیانت از موجودیت و استقلال فرهنگ جامعه اسلامی در برابر عوامل تهدید کننده بیرونی است. هدف این پژوهش که با روش اسنادی با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای و تحلیل نظری مجموعه آموزه‌های مرتبط صورت گرفته است، تبیین راهبردِ و راهکارهای مقاومت منفی(تبرّی) در ارتباط با بیگانگان از دیدگاه آیات و روایات است که اغلب به‌رغم تاثیر زیاد و پایدار آن، در جوامع اسلامی به‌ویژه در سیاست‌گذاری‌ها و نیز از سوی اندیشمندان و پژوهشگران مسلمان مورد غفلت قرار گرفته است. راهبرد مقاومت منفی و رویکرد واگرایانه و راهکارهای آن، بر کنش‌ها و واکنش‌ها منفی و امتناعی استوار است.دراین پژوهش به راهکارهای فرهنگی، اجتماعی،سیاسی، نظامی و اقتصادی اشاره شده است. مهاجرت و پایداری تا پای جان نیز از راهکارهای مقاومت منفی به‌حساب می‌آید. چنین پژوهشی یافت نشد.در صورتی که راهبردها و راهکارهای مقاومت منفی به‌خوبی اجرا شود، همواره به‌عنوان مرزهایِ محکم و استوارِ فرهنگی و اجتماعی می‌تواند جامعه اسلامی را از نفوذ، تاثیر و سلطه بیگانگان و پیامدهای ناگوار آن حفظ کرده و به گسترش دین خدا کمک کند.