جمهوری اسلامی ایران؛ دولت – شهروندِ اخلاقی یا دولت - شهروندِ قانونمند؟

از آنجایی که در جهان امروز؛ از سویی شهروندی در سایه یِ دولت یا در گروگانِ دولت بوده و از سوی دیگر این شهروندان هستند که به دولت ها هویت می بخشند از این رو ما می توانیم شاهد انواع دولت ها و انواع شهروندی باشیم چون ممکن است دولتی؛ آهنین بوده و «شهروند سرباز» یا «شهروندِ تحدیدی» را و دولتی؛ اسفنجی باشد و «شهروند تضمینی» یا «شهروند آزاد مبتنی بر قاعده» را ترویج دهد پس از آنجایی که جایگاه و موقعیت شهروندی در ایرانِ امروز می تواند برای ما مساله باشد از این رو سوال اصلی این است که دولت- شهروند در جمهوری اسلامی ایران با ویژگی ها و موقعیتی که دارد در کدام دولت- شهروند قرار می گیرد؛ اخلاقیِ صرف یا قانونیِ صرف؟ مدعای نویسنده با ابتنا به روش مطالعه تطبیقی این است که؛ اگر چه؛ برخی برای تحقق دولت - شهروند اخلاقیِ صرف و برخی نیز برای ایجاد دولت - شهروند قانونیِ صرف، تلاش کرده و می کنند ولی با مشکلاتی مواجه شده اند؛ که راه حل آن مشکلات؛ انتخاب و گزینشِ دولت- شهروند تلفیقی ای است که از قانون اساسی و سخنان رهبران جمهوری اسلامی ایران؛ می توان بدست آورد.