بررسی سیر تکاملی خلق معانی در ساختار هندسی باغ مزارهای ایران

در منظرسازی باغ ایرانی که شباهت های صوری با گونه نمادگرایانه کهن خود دارد، هدف اصلی، محصول منظر و کارکرد نهایی آن است، ولی در منظر سمبولیستی مقصد، منظر و عناصر نمادین آن است. در گونه منظرسازی با عنوان باغ مزار، شاهد پیروی از نظام باغ ایرانی و الگوهایی نمادواره از منظر سمبولیستی هستیم. نوع نگرش جامعه ایرانی- اسلامی و اعتقادات آنها باعث شده تا هر دو مورد باغ و مزار از الگویی واحد پیروی کرده و بستری در تکامل شکلی یکدیگر باشند. مقاله حاضر سعی دارد با بررسی و مقایسه اشتراکات و تمایزات ساختاری باغ سازی پیش از اسلام که نمود مفاهیم نمادین فرهنگ و آموزه های دینی آن دوره است و بهره گیری از مفاهیم نمادین اسلامی در شکل گیری ساختار هندسی باغ ها در ایران به بازنمایی این وجوه در گونه ای از باغ ایرانی با عنوان باغ مزار بپردازد. در این پژوهش سعی بر آن است با روش تحقیق تفسیری- تاریخی و بر اساس اطلاعات گردآوری شده از متون تاریخی و تخصصی کتابخانه ای و برخی داده های میدانی، شاخص های توصیف شده باغ معابد پیش از اسلام و باغ مزارهای پس از اسلام را بر پایه اصول معنایی نشات گرفته از سنت های اعتقادی و نمادگرایانه ایرانی در ادوار متوالی مورد سنجش و بررسی قرار دهد و با در نظر گرفتن تاثیرات آن در سیر شکل گیری باغ مزارها، با چینش الگوها و اصول مشترک بین آنها، ارتباط مفاهیم و هندسه باغ و در نتیجه رسم الخط آنها را در شکل باغ سازی به شیوه باغ مزار نشان دهد.