نظریه پردازی آسیب‌های اجتماعی ارائۀ یک پیشنهاد نظری از موضع اسلامی

در بحث نظریه پردازی آسیب های اجتماعی هدف ما حل آسیب های فردی و اجتماعی، با توجه به همۀ پیچیدگی های آن است نه فقط مدیریت آن. در این مقاله ادعا این است که در نظریه پردازی های علوم اجتماعی موجود هدف، مدیریت آسیب هاست نه حل آن ها. بر عکس، در نظریه پردازی اسلامی هدف حل آسیب های اجتماعی است. معتقدیم که در این راه ضمن حل آسیب ها مدیریت آنان هم اتفاق می افتد. برای بررسی این ادعا و درک کم و کیف آن، اصل را بر ارادۀ فردی و اجتماعی می گذاریم. کسی و یا جمعی که انحراف پیدا می کند و در اصطلاحات علوم اجتماعی امروز هنجار های فردی و یا اجتماعی را می شکند این کار را مبتنی بر ارادۀ خویش انجام می دهد. بنابراین راه حل در تنظیم نظام اراده های فردی و اجتماعی است. در فرد و در جامعه قائل به سه سطح ارزش ها و اخلاق، علم و معرفت و رفتار هستیم. در هر یک از این سطوح و بین آنان انحراف در فرد، در جامعه و یا در بین فرد و جامعه می تواند راه یابد. تلاش اندیشمندان علوم اجتماعی غرب بر این است که این سه سطح را در فرد، در جامعه و بین فرد و جامعه بر مبنای واحدی هماهنگ نمایند. این کار منجر به مدیریت ناهنجاری می شود. در اندیشۀ اسلامی به علت اصل بودن توحید، نبوت و معاد، اصل بر هماهنگ شدن ناهماهنگی های فردی، اجتماعی و یا بین فرد و جامعه بر اساس ارادۀ الهی است. به این ترتیب آسیب هم مدیریت و هم حل می شود. در این مقاله تلاش ما بر این است که با اتکاء به مفاهیم قرآنی موارد فوق را با استدلال منطقی بحث و نظریه پردازی کنیم.