فرآیند برنامه ای پالایش، پیرایش و پیدایش در تحول علوم انسانی

تحول و تکامل همواره در نسبت یک مبدا و مقصد معنا می یابد؛ یعنی باید از جایی شروع کرد و به جایی رسید و در سراسر این فرآیند، مراحل پیشین باید پشتوانه مراحل پسین قرار گیرند. این بدین معناست که تولید علم دینی را باید «فرآیندی» دید و همواره آن را با تکیه بر تراث پیشین علوم اسلامی به جلو برد. از اینرو در این مقاله، نویسندگان با توجه به تجربیات و مطالعات خود در این حوزه یک فرآیند چهار مرحله ای را برای تحقق تحول در علوم انسانی مطرح کرده اند، که به زعم آنها می تواند مسیری روشن و کارآمد به حساب آید.این فرآیند از شناخت نظام مند و مبنادار ادبیات علمی موجود آغاز شده و در ابتدا با تغییر ظاهری در چهره علم و پالایش آن از موارد قطعی مخالفت با دین، به صورت کوتاه مدت در حل مسائل جامعه مورد بهره-برداری قرار می گیرد. در مرحله بعدی ضمن طبقه بندی علوم و توجه به نظام نظریه ها، شرایط را برای نقد جامع نظریه های غربی بصورت نظام مند و موثر فراهم نموده و به صورت بخشی به تولید نظریات جدید اسلامی پرداخته می شود. در مرحله نهایی هم به صورت بنیادین، فراگیر و منسجم موضوع پیدایش علوم را مطرح می نماید. نوشتار پیش رو، با روش توصیفی اکتشافی صورت گرفته و از نظر هدف، کاربردی است.