رموز تعالی در علوم انسانی متعالی با تاکید بر آموزه‌های مولانا

علوم انسانی متعالی نظامی از گزاره‌های تبیینی هماهنگ و هدفمند درباره انسان و امور مرتبط با اوست که بر اساس فلسفه‌ای متعالی تولید می‌شوند. آنچه این علوم را از علوم انسانی سکولار متمایز می‌کند تکیه بر بنیان‌های فلسفی متفاوتی است که صورت‌بندی خاصی به ساختمان این علوم می‌بخشد. مطمئمن‌ترین راهی که ما را به کشف این بنیان‌ها رهنمون می‌سازد رجوع دقیق به منظومه فکری حکما و اندیشمندان مسلمان و تامل در آراء انسان‌شناسانه آنان است.نگارنده در این مقاله می‌کوشد بر محور اندیشه‌های بلند یکی از عارفان پرآوازه فرهنگ ایرانی-اسلامی یعنی جناب مولانا، رموز تعالی انسان را استنباط کرده و نحوه انعکاس آنها را در محتوای علوم انسانی تحلیل نماید. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است و اطلاعات مورد نیاز با مطالعه و کاوش در آثار مولانا به خصوص مثنوی معنوی گردآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ابتدا معنای تفصیلی سه مفهوم(علم، تعالی و انسان) و سپس قواعد تعالی بر محور آموزه‌های مولانا، مورد بحث قرار گرفته است. مولفه‌های احصا شده در این بخش شامل: طلب معنا، بینش جامع، رجوع به خود، بنیان محکم، ساختار متین، ادبیات اثربخش و عقلِ ایمانی است. در ادامه، بر اساس این قواعد تعالی، مختصات علوم انسانی تعالی‌بخش، که همسویی با قواعد یادشده دارد استنباط و استخراج شده که شامل این موارد است: جذاب و شوق‌انگیز،محوریت«من انسانی»، محتوای یکپارچه، ساختار متین، ادبیات اثربخش و مولود عقل و وحی.