روش‌شناسی «جریان‌شناسی» به‌مثابه دانشی میان‌رشته‌ای مبتنی بر پارادایم علم اسلامی

یکی از مفاهیم جدید و در عین حال کثیرالاستعمال در فضای فکری و سیاسی پس از انقلاب اسلامی، مفهوم «جریان‌شناسی» است و امروزه این واژه برای اندیشمندان عرصه‌های فکر و فرهنگ و سیاست و دغدغه‌مندان انقلاب اسلامی، غریب نیست. این مفهوم با قیدها و پسوندهای مختلفی همچون «جریان‌شناسی فکری»، «جریان‌شناسی فرهنگی»، «جریان‌شناسی سیاسی» و برخی قیود خاص‌تر رواج یافته است. و محققان و اساتید مختلف هر یک با گرایش‌های فکری و دغدغه‌های فرهنگی و جهت‌گیری‌های سیاسی خاص خود و بر اساس الگوی نظری پذیرفته شده خود، به مقوله‌بندی اندیشه‌ها و طبقه‌بندی کنش‌گران فرهنگی و توضیح پدیده‌های تاریخی و فکری و اجتماعی می‌پردازند. البته این مباحث سوء تفاهم‌ها، تشتت آراء و درهم‌ریختگی معرفتی را به دنبال داشته است و مخاطبان را دچار سردرگمی و تحیّر کرده است. در ریشه یابی دقیق می‌توان گفت، عامل اساسی این تحیر و سردرگمی نبود یک منطق واحد و روش شناسی کارآمد است. ازاین‌رو برای رهایی از این تشتت‌ها و سوء‌تفاهم‌ها، لازم است منطق و الگوی مشخص و علمی جریان‌شناسی، کشف و منقح شود.این مقاله در تلاش است تا الگویی برای روش‌شناسی جریان‌شناسی ارائه دهد. در این الگو با توجه به تحلیل ابعاد جریان‌شناسی، متناسب با هر بعد از جریان، روش‌شناسی خاص دانش مربوط به آن بعد در الگویی ترتیبی قرار می‌گیرد و از این طریق، روش‌شناسی جریان‌شناسی اسلامی، مبتنی بر مبانی حکمت اسلامی را مطرح سازد که به نظر موجب شکل گیری دانش میان‌رشته‌ای خواهد شد.