اثرات جانبی (خارجی) مثبت و منفی

در مواردی تولید یا مصرف یک کالا تنها بر مصرف کننده و تولیدکننده اثر نگذاشته، بلکه بر دیگران نیز موثر است؛ اما آنتاثیر در قالب نظام قیمتها قابل ارزیابی نیست و در چارچوب بازار سنجیده نمی شود، به این پدیده آثار خارجی یا پیامد جانبیمی گویند. اثرات جانبی از لحاظ تاثیرگذاری بر آحاد اقتصادی به دو دسته مثبت یا منفی تقسیم میشود. اثر جانبی مثبت زمانیاتفاق می افتد که فعالیت بنگاه یا فرد تولیدکننده اثر جانبی باعث افزایش مطلوبیت واحدی شود که از آن تاثیر می پذیرد.به عنوان مثال وقتیکه یک نفر خلاقیتی به خرج می دهد و فکر یا کالای بدیعی عرضه میکند که تحولی در جامعه ایجاد می کندشاید بابت آن مبلغی هم دریافت کند اما اثرات مثبت آن به مراتب بیشتر از قیمت آن است. این اثرات به کل جامعه می رسد. درمقابل اثرات جانبی منفی زمانی اتفاق می افتد که فعالیت بنگاه یا فرد تولیدکننده اثر جانبی باعث کاهش مطلوبیت واحدی شودکه از آن تاثیر می پذیرد. در همین راستا، در این مقاله، به مفاهیم مربوط به اثرات جانبی و انواع آن از دیدگاه خرد و کلان پرداختهشده است.