تاملی دربارۀ ترجمۀ آثار کلاسیک: نمونۀ موردی رسالۀ منطقی-فلسفی لودویگ ویتگنشتاین

رسالۀ منطقی- فلسفیِ لودویگ ویتگنشتاین از آثار کلاسیک و دوران‌ساز فلسفی سدۀ بیستم است که اکنون در آستانة صدسالگی انتشار آن به سر می‎بریم. اواخر دهۀ هشتاد شمسی، به ترجمه و شرح این اثر ویتگنشتاینِ جوان پرداختم. محصول کار در سال 1392 توسط نشر هرمس منتشر شد. در این گفتار، بنا دارم با عنایت به این تجربه، دربارۀ چند و چون ترجمة یک اثر کلاسیک فلسفی نکاتی را طرح کنم. ترجمۀ خوبِ واجد مفاهیم و جملات درست‌ساخت به غنای واژگانیِ زبان مقصد بسیار کمک می‌کند. در فرایند برگرداندنِ متون فلسفی، یعنی متونی که متعلق به دوران پسا-رنسانس هستند و پس از دکارت سر برآورده‌اند، یافتن معادل‏‎های رسا و دقیق در زبان فارسی برای برخی اصطلاحات فلسفی کار ساده‎ای نیست. در سخنان خود، به مواردی از این دست اشاره خواهم کرد. ترجمة دقیق و سلیسِ متون فلسفی، اعمّ از آثار کلاسیک و کتاب‌هایی که دربارۀ این متون کلاسیک نوشته شده‌اند، همچنین تالیف آثار فلسفیِ روشن و متقن به زبان مادری، به غنای بیشتر زبان و مباحث فلسفی در میان ما مدد بسیار می‌رساند.