مبانی و قواعد فقهی حاکم بر عقلانیت و همگرایی مسلمانان در تمدن نوین اسلامی

عقلانیت گاهی وصف باورها قرار می گیرد و زمانی افعال و رفتار متصف به عقلانیت می گردد و گاهی نیز ارزش ها متصف به آن می شوند، ولی در هر صورت، عقلانیت بر پایه‌ی وحی و مبانی اسلامی، نظامی است متشکل از اصولی که در چارچوب فرهنگ و تمدن اسلامی شکل‌گرفته و ذهنیات و رفتار مسلمانان را سامان می‌دهد. همگرایی و وحدت مسلمانان نیز سبب تحقق اهداف و مصالح امت اسلامی و ایستادگی در برابر دشمنان اسلام می‌شود. تمدن نوین اسلامی زمانی شکل می‌گیرد که عنصر عقلانیت و همگرایی در جوامع اسلامی جایگاه اصلی خود را بازیافته و بدین ترتیب تمدن اسلامی که شامل همه‌ی دستاوردهای مسلمانان در ابعاد گوناگون اقتصادی، فرهنگی، مذهبی، اجتماعی، اخلاقی، مادی و معنوی و... می شود؛ احیا، بازسازی و بازپروری شود. طرح این مهم در فضایی فقهی و با بیان حکم شرعی وجوب یا حرمت آن، علاوه بر آنکه روند تاثیر حرکت اصلاحی اجتماعی را سرعت می‌بخشد، باعث می شود افقی فراتر از توصیه و تحسین این دو امر مهم و درعین‌حال مترتب بر یکدیگر را پیش روی جوامع اسلامی قرار دهد. این مقاله به شیوۀ توصیفی- تحلیلی درصدد بیان مبانی فقهی عقلانیت و همگرایی مسلمانان در شکل گیری تمدن نوین اسلامی است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که مبانی فقهی این مساله عبارت‌اند از: فطرت توحیدی، اصل نظام ولایی، اصل تشکیل امت واحد، عقلانیت مبتنی بر کتاب و سنت و از قواعد فقهی مورد استناد نیز می توان به ‌قاعدۀ احترام، قاعدۀ وحدت، قاعدۀ تقیه، قاعدۀ الزام و قاعدۀ عدالت اشاره کرد.

figh principles and rules based on the rationality and unity of muslims in modern islamic civilization

rationality is sometimes described as beliefs, and sometimes actions and behavior are characterized by rationality, and sometimes values ??are characterized by it, but in any case, rationality is based on revelation and islamic principles, a system consisting of principles that are in the framework islamic culture and civilization has been formed and organizes the mentalities and behavior of muslims. convergence and unity of muslims also leads to the realization of the goals and interests of the islamic ummah and standing against the enemies of islam. the new islamic civilization is formed when the element of rationality and convergence regains its original position in islamic societies, and thus islamic civilization, which includes all the achievements of muslims in various economic, cultural, religious, social, moral, material and spiritual dimensions and... can be; revive, rebuild and rehabilitate. planning this important issue in a jurisprudential environment and by expressing the shariah ruling of its obligation or sanctity, in addition to speeding up the impact of the social reform movement, it causes a horizon beyond the recommendation and praise of these two important and at the same time interrelated matters. put in front of islamic societies. in a descriptive-analytical way, this article seeks to express the jurisprudential foundations of rationality and convergence of muslims in the formation of modern islamic civilization. the findings of the research show that the jurisprudential foundations of this issue are: monotheistic nature, the principle of the state system, the principle of forming a single nation, rationality based on the book and tradition, and among the jurisprudence rules cited, we can mention the rule of respect, the rule of unity, the rule of taqiyyah, the rule of obligation, and the rule of justice